pierwsze
  • Czym rządzi liczebnik zbiorowy?
    12.05.2009
    12.05.2009
    Szanowni Państwo,
    nie znalazłem w Poradni odpowiedzi, więc pozwalam sobie zapytać o odmianę wyrażeń typu dwoje ludzi. Czy odmianie podlega tylko pierwszy człon, czy obydwa? „Uratował życie dwojgu tonących” czy „Uratował życie dwojgu tonącym”? Korpus Języka Polskiego wskazuje na drugą formę, ale wówczas należałoby chyba powiedzieć: małżeństwo z dwojgiem dziećmi, tymczasem w Korpusie widzę małżeństwo z dwojgiem dzieci – i ta forma wydaje mi się poprawna.
    Z góry dziękuję i pozdrawiam –
    PT
  • dać i udzielić
    3.09.2007
    3.09.2007
    Poproszę o wyjaśnienie, która forma będzie poprawna w następującym sformułowaniu: „Można udzielić KILKU odpowiedzi” czy też „Można udzielić KILKA odpowiedzi”? Jeśli to możliwe, proszę o wskazanie zasady, jaką należy się w tego typu sformułowaniach kierować.
  • darczyńca i młodzież
    24.10.2006
    24.10.2006
    Pierwszy raz korzystam z Państwa strony; pozwalam sobie od razu zadać pytanie. Dlaczego tak powszechnie mówi się: darczyńca, skoro mamy dobrodzieja – adekwatne słowo z tradycjami (znaczące, jak sądzę, to samo)?
    Dlaczego wszyscy mówią dzieciaki zamiast dzieci lub nastolatki czy też młodzież na przedstawicieli naszego gatunku w wieku 5–15 lat?
    Bardzo mnie to razi, a darczyńca wręcz brzydzi.
    Pozdrawiam,
    maria wisłocka
  • Dawny imiesłów

    6.02.2022

    W pewnych artykułach dotyczących gramatyki języka polskiego pojawia się określenie „imiesłów” dla, jak się zdaje, formy 3. os. czasu przeszłego trybu oznajmującego, obecnej w niektórych konstrukcjach, np.: „partykułom [(żeby i in.)] towarzyszy dawny imiesłów czasu przeszłego lub bezokolicznik [...], np. chcę, by wysłał list”; „Forma imiesłowowa [czasu przyszłego złożonego] (będzie robił)”. Skąd takie nazewnictwo? Wszak forma ta nie przypomina ani imiesłowów współczesnych, ani historycznych.

  • deewolucja

    3.04.2023
    3.04.2023

    Szanowni Państwo,

    jak nazywa się antonim ewolucji? Dewolucja czy deewolucja? Skłaniałbym się ku tej drugiej opcji, z przedrostkiem de-, jak deeskalacja czy deemulgacja, ale zmyliły mnie tytuły książek, które zostały wydane, np. "Dewolucja" M.J. Behego lub "Ewolucja. Dewolucja. Nauka" M. Giertycha, które bynajmniej nie odnoszą się do dewolucji prawnej.

    Z góry dziękuję za odpowiedź

    stała czytelniczka Poradni

  • demo, intro, outro
    7.07.2009
    7.07.2009
    Dzień dobry,
    chciałam zapytać, jak odmieniać wyrazy demo, intro i outro w liczbie pojedynczej i mnogiej. Zauważyłam, że zaczynają być one odmienne na wzór wyrazów takich, jak radio i studio. Chyba jednak nie można jeszcze uznać, ze słowa demo, intro i outro odmieniają się przez wszystkie przypadki (tak jak to już jest z radio i studio)?
    Dziękuję z góry za odpowiedź,
    Anna Widlarz
  • dezautonomizacja

    20.11.2023
    20.11.2023

    Szanowni Państwo, prosiłabym o udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie: Czy jest możliwe (i poprawne) użycie w j. polskim (naukowym) terminów - deautonomizacja i egzonomizacja, dla uzyskania negacji od słowa autonomizacja (i uchwycenia sensu, który wskazywałby pojęciowo na utratę autonomii przez podmiot). Z góry dziękuję za wyjaśnienie.

  • dezindustrializacja

    9.01.2024
    9.01.2024

    Proces odprzemysłowienia to inaczej proces deindustrializacji czy dezindustrializacji? Które określenie jest poprawne?

  • dialogi
    11.04.2008
    11.04.2008
    Witam serdecznie,
    czy wtrącenia w dialogach – jeśli nie są związane bezpośrednio z czynnością mówienia – zawsze piszemy po kropce i z dużej litery? Który z poniższych zapisów jest poprawny?
    – Racja. – Na dworze było wietrznie, zanosiło się na burzę. – Jak dotąd wszystko było dobrze. – Spojrzała na Jana. – Skąd więc to spotkanie?
    – Racja – na dworze było wietrznie, zanosiło się na burzę. – Jak dotąd wszystko było dobrze – spojrzała na Jana. – Skąd więc to spotkanie?

    Pozdrawiam
  • Dlaczego pięta?
    14.10.2016
    14.10.2016
    Szanowni Państwo,
    zastanawia mnie rola pięty we frazeologii. Mamy chwalipiętę, wiercipiętę. Słyszałem też powiedzenie niech ci pójdzie w pięty (nawiasem mówiąc, nie wiem, co właściwie znaczy).
    Czy wiadomo, skąd owa pięta się wzięła? Co do chwalipięty, przyszło mi kiedyś do głowy, że może ma to coś wspólnego z piętą Achillesa, tj. chwalipięta 'chwali nawet swój potencjalnie słaby punkt’. Ale to pewnie tylko moja fantazja.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego