Nazwy członków zgromadzeń zakonnych piszemy małymi literami. W Wielkim słowniku ortograficznym podano jako wyjątek nazwę Krzyżak, jednak z wyjaśnieniem, że chodzi tu o członka zakonu i jednocześnie obywatela państwa. Państwo krzyżackie powstało jednak dopiero ok. 1226 r. Czy zatem pisząc o wydarzeniach z historii tego zakonu, do których doszło przed wymienioną datą, nie należałoby w nazwie jego członków (niebędących wówczas obywatelami państwa) użyć małej litery?
Monika Krzywoszyńska

Dzień dobry,
często w tekstach dziennikarskich spotykam się z zapisem telefon od Apple lub laptop od Lenovo. Kiedyś słyszałem, że jest to błąd i powinno się pisać po prostu telefon Apple lub laptop Lenovo, np. Laptop Lenovo wyposażony jest w procesor… (a nie Laptop od Lenovo wyposażony jest…). Czy to prawda? Jeśli tak, to dlaczego? Oczywiście pomijam sytuację, gdy np. wygrywam laptopa od Lenovo.

Zastanawia mnie brak w słownikach wyrazu lepiec ‘przylepiec’, który słyszałem zarówno w Krakowskiem, jak i na Podkarpaciu. Czyżby był to galicjanizm?

Dzień dobry,
Szanowna Poradnio,
To już ostatnie pytanie dla czasu. Od kiedy liczyć upływ, np. kończy się program tv i ktoś mówi za tydzień w programie to za tydzień potocznie od chwili mówienia, czy liczyć to od chwili rozpoczęcia programu, by był dokładnie tydzień? Podobnie mówię za tydzień w czwartek, jeśli jest poniedziałek, to liczyć czas potocznie od poniedziałku czy od czwartku itd.? Co do roku, to rocznikowo podaje się wiek auta, przykładowo. I to jest raczej normatywne.

Według słowników piszemy samochód marki Mercedes, odrzutowiec typu Learjet, ale: „Wsiadłem do mercedesa”, „Przyleciałem learjetem”. A jaką literą piszemy w zdaniu „Przyleciałem odrzutowcem L/learjet”? Jeśli dużą, to czy dlatego, że po rzeczowniku odrzutowiec domyślnie jest marka lub typ, a nie konkretny egzemplarz? Bardzo proszę o precyzyjną odpowiedź.
Pozdrawiam

Co to jest mechatronika?

Szanowni Państwo,

mamy w genomice od dłuższego czasu taki problem: medycyna personalizowana czy medycyna spersonalizowana? To samo tyczy się terapii czy leczenia – będzie ono personalizowane czy spersonalizowane? A może obie frazy są poprawne, ale należy używać ich w innym znaczeniu? W języku angielskim (tam powstały te pojęcia) mamy  personalised medicine,  personalised therapy etc. Podobnie mamy w języku niemieckim, gdzie używa się individualisierte Medizin oder Präzisionsmedizin.

Czy mówiąc: za 10 minut 15 godzina, rozumieć: za 10 minut jako 10 od chwili, w której zaczęło się równe 10 minut do 15 (wyobrażam to sobie)? Za w znaczeniu za tymi 10 minutami, podobnie za dzień jeśli dzień trwa. Pisałem o tym, ale nie zostało to dla mnie do końca jasne.
Czy to wyżej będzie to poprawne? Czy też poprawnym jest liczyć 10 minut od chwili powiedzenia?

Pozdrawiam

Dzień dobry.
Mam wątpliwości, wręcz prawie pewność, że określenie: na dzień dzisiejszy, jest niewłaściwe. Słyszę je jednak codziennie, zwłaszcza w wypowiedziach do mikrofonu (RiTV). Wówczas odnoszę wrażenie, że to właśnie ten mikrofon powoduje, iż ludzie nieprzywyczajeni doń, nagle zaczynają wstydzić się swojego potocznego języka. I co wtedy robią? Otóż kombinują, jak by upiększyć swą wypowiedź, uczynić ją bardziej mądrą, dostojną. Tak Ja (językoznawca się znalazł) NA DZIEŃ DZISIEJSZY widzę przyczyny powszechnego stosowania powyższego zwrotu. Proszę Szanowną Redakcję o opinię, życząc przy tej okazji wesołych Świąt.

Jestem w trakcie opracowywania prelekcji dotyczącej historii naszywek mundurowych. Praktycznie od początku moich badań na ten temat spotykam się z trudnościami przy nazewnictwie. Mam wrażenie, że specjaliści boją się używać słowa naszywka. Może uważają je za potoczne ? Często używane są terminy: oznaczenie (według mnie mało precyzyjne), emblemat, rzadziej odznaka (raczej błędnie, które bardziej oznacza metalowy element umundurowania) oraz insygnium pewnie od angielskiego SSI.