-
punkt przecięcia (się) prostych25.12.201425.12.2014Szanowni Państwo,
dwie proste często się przecinają. Nastąpi to w punkcie przecięcia prostych czy w punkcie przecięcia się prostych? Spotykam oba warianty, przy czym drugi rzadziej.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik -
rżnąć a dorznąć10.11.201510.11.2015W poradni pojawiło się już pytanie: Dlaczego rżnąć (np. drewno) ale podrzynać (gałąź, na której się siedzi)?, na którą odpowiedź dr Długosz-Kurczabowej brzmiała: „Do dawnych form rznąć, dorznąć, zarznąć, wyrznąć… utworzono wtórne odpowiedniki częstotliwe rzynać, dorzynać, zarzynać, wyrzynać… (analogicznie do umotywowanych par typu zacząć – zaczynać)”.
W związku z tym zastanowiło mnie jednak, jak brzmiała wymowa. Wynika to z tego, że czytając podrzynać jako [pod-żynać], mielibyśmy oboczność ż-rz, biorąc pod uwagę rżnąć. Wydaje mi się zatem, że pierwotne odczytanie podrzynać brzmiałoby [podr-zynać], i rznąc [r-znąć], tak jak marznąć.
W czasach szkolnych miałem podobny problem, gdy czytaliśmy Reja, gdzie znajdujemy słowo barzo, które w oczywisty sposób jest naszym współczesnym bardzo, a więc odczytanie powinno brzmieć raczej [bar-zo] niż [bażo], które to strasznie mnie wówczas raziło.
Czy takie rozumowanie jest prawidłowe? Czy jest to powiązane z czeskim ř, które ponoć wymawia się podobnie? Odchodząc trochę od powyższego – czy czasowniki rżnąć i żąć są pokrewne, czy to przypadkowa zbieżność?
Z poważaniem
Marek Kielar -
wyznawca heterodoksji3.05.20143.05.2014Szanowni Państwo, interesuje mnie słowo określające osobę wyznającą heterodoksję. Czy jest to heterodoks, heterodoksa czy może heterodokta? A może wszystkie te formy są prawidłowe?
-
homonimiczna zagadka5.02.20135.02.2013Czy w języku polskim da się znaleźć przykłady antonimicznych homonimów albo przynajmniej par bardzo podbnych wyrazów o przeciwstawnym znaczeniu. Taką parę np. w języku angielskim stanowią dwa czasowniki cleave o różnej etymologii, jeden oznacza przecinać, drugi sklejać.
Z poważaniem,
Łukasz -
na dłuższą metę?24.01.200824.01.2008Czy wyrażenie na dłuższą metę jest sensowne? Przecież meta to linia przecinająca tor (bieżnię), a zatem znaczenie ma nie długość mety, ale jej odległość od linii startu. Czy w związku z tym poprawniejsze nie jest wyrażenie na dalszą metę, czyli w dłuższym okresie, w dłuższej perspektywie?
-
Palić za sobą mosty 10.12.201810.12.2018Będę wdzięczny za wyjaśnienie pochodzenia zwrotu palić za sobą mosty. Czy pochodzi on od jakiegoś historycznego wydarzenia, czy też jest po prostu owocem ludzkiej wyobraźni? Jedyny znany mi przypadek, gdy ktoś dosłownie odciął sobie drogę odwrotu, to wyprawa Cortesa do Meksyku. Ten jednak spalił okręty, nie mosty..
-
Polskie pismo narodowe
24.11.202212.06.2017Litery, których używamy, to alfabet łaciński, a cyfry są arabskie. Mimo tego istnieje wiele krojów pisma, w komputerach liczne czcionki itp. Czy gdzieś jest oficjalnie określona polska typografia? Z czego wynika, że np. siódemka ma „poprzeczkę” w połowie wysokości? Małe „a” czasami jest pisane z brzuszkiem, a czasami jako „o” z haczykiem z tyłu. Która wersja jest poprawna i czy gdzieś takie niuanse są opisane, może istnieje jakaś norma określająca jak powinny wyglądać litery w języku polskim?
-
Przesada i przesadzanie20.09.201820.09.2018Czy istnieje semantyczny bądź etymologiczny związek pomiędzy przesadzaniem w sensie przenoszenia roślin a przesadzaniem w sensie robienia czegoś w nadmiarze?
-
skrośny29.11.200629.11.2006Szanowna Poradnio!
Proszę o wyjaśnienie etymologii wyrazu skrośny, występującego w takich złożeniach jak: subsydiowanie skrośne (finanse), zniekształcenia skrośne (elektronika), składowa skrośna (statystyka), rzutowanie skrośne (informatyka). Czy jest synonim lub wyraz mu bliskoznaczny? Słowo skrośny nie występuje w korpusie języka polskiego.
Piotr, Gliwice -
w sezonie czy podczas sezonu?8.07.20038.07.2003Często można się spotkać ze sformułowaniami: podczas sezonu, podczas weekendu, podczas świąt itp. Czy są one poprawne, czy też należałoby mówić (i pisać): w sezonie, w weekend, w święta?