-
Wartość stylistyczna i pochodzenie końcówek mianownika liczby mnogiej rzeczowników męskich
13.02.202113.02.2021Jak to się stało, że w języku polskim wykształciły się aż trzy końcówki liczby mnogiej w rodzaju męskim: (1) osobowe i godnościowe -owie, (2) godnościowe bądź archaizujące -y/-i (zależnie od spółgłoski wygłosowej), wreszcie (3) zwykle deprecjacyjne i/lub nieżywotne -i/-y (zależnie od spółgłoski wygłosowej, z repartycją częściowo odwrotną niż w 2)
Np. (1) aniołowie (2) anieli (3) anioły – w ost. przypadku akurat bez odcienia deprecjacyjnego.
Dziękuję za naświetlenie tematu,
Łukasz
-
Warunki w formie listy numerowanej
11.10.202311.10.2023Czy gdyby w pytaniu umieszczonym pod linkiem https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Przecinki-zamiast-srednikow;18761.html warunki podane w definicji były zapisane w formie listy wyliczeniowej i wewnątrz nich występowałyby przecinki, to warunki te, jako elementy listy wyliczeniowej, można by oddzielić średnikami?
-
wchodzić, wjeżdżać, schodzić, zjeżdżać22.03.201722.03.2017Szanowni Państwo,
mam pewną uwagę odnośnie do porady nt. pleonazmów. Otóż autorka pisze:
Nie wszystkie jednak konstrukcje redundantne są błędne – nie uznalibyśmy na przykład za niepoprawne zdań: Zszedł schodami na dół czy Wjechał windą na górę (a przecież nie można zjechać schodami do góry czy zejść windą na dół – schodzi się zawsze schodami, na dół, a wjeżdża się tylko windą, i tylko do góry.
Zgadzając się co do meritum – wymienione konstrukcje są prawidłowe – pozwolę sobie zakwestionować ich pleonastyczny charakter. Przynajmniej w niektórych kontekstach.
- Schodami jak najbardziej można zjechać. Czasem nie trzeba nawet dodawać, że chodzi o schody ruchome (którymi skądinąd można także zejść, jeśli chwilowo nie działają).
- Można zbiegać po schodach i jest to zdecydowanie coś innego niż schodzić.
- Schodzić i wchodzić można po trapie, po drabinie, po zboczu itp. Miewa to znaczenia dla odmalowania sytuacji przed oczyma wyobraźni odbiorcy. Np. dziecko wbiegło na szczyt pagórka po zboczu, a jego opiekun spokojnie wszedł po prowadzących tam schodach.
- Określenie na dół oznacza w tym przypadku najniższe piętro (poziom), a zatem sprecyzowanie, że schodzi się na dół wyklucza pewne możliwości, np. zejście z 3. piętra na 2. lub na półpiętro.
A. - Schodami jak najbardziej można zjechać. Czasem nie trzeba nawet dodawać, że chodzi o schody ruchome (którymi skądinąd można także zejść, jeśli chwilowo nie działają).
-
W czym mogę pomóc?6.09.20146.09.2014Nie znoszę, kiedy zaraz po wejściu do sklepu ekspedienci pytają mnie: „W czym mogę pomóc?”. Nawet na dworcu kolejowym w Międzyzdrojach chodzą wynajęte studentki w jaskrawych kamizelkach z takim właśnie napisem. Gdzie się nie ruszyć – ktoś oferuje mi pomoc. Czy jest to właściwe zapytanie w takich sytuacjach? A gdybym miał np. składnicę złomu i zauważył, że ktoś czegoś szuka wśród hałd metalu. Powinienem pytać, czy mogę w czymś pomóc, czy po prostu: „Czego pan tu szuka?”. Trochę to nieeleganckie…
-
wejść do czy w multiwersum
12.06.202312.06.2023Szanowni Państwo, zastanawiam się nad łączliwością coraz częściej pojawiającego się w popkulturze rzeczownika „multiwersum”. Czy można „wejść do multiwersum” lub „wejść w multiwersum”? Czy wspomniane wyrażenia będą miały różne znaczenia? A może oba są pozbawione większego sensu z semantycznego punktu widzenia? Pozdrawiam serdecznie
-
weń28.01.201528.01.2015Witam Państwa,
spotkaliśmy się z problemem zasadności użycia słowa weń w znaczeniu: 'w nim', 'tego dnia', 'w ten dzień'. Przytoczę tekst (piosenki) dla pełniejszego zobrazowania:
Dzisiaj czeka cię ten cudowny dzień…
Niezwykły to dzień, świętujmy weń!
Tak, dzisiaj
Czeka cię ten cudowny dzień!
Proszę o opinie, czy użycie w tej formie słowa weń jest poprawne. Uprzejmie dziękuję za pomoc.
Z poważaniem
M Kopiec
-
Weronika, Dominika27.05.200227.05.2002Na którą sylabę powinien przypadać akcent w imionach typu Weronika czy Dominika. Ja akcentuję tak jak w kościele, czyli na 3-cią od końca, zaś wszyscy wokół mnie akcentują na 2-gą od końcu. Kto ma rację?
Dziękuję z góry i serdecznie pozdrawiam. -
we Wproście?8.07.20038.07.2003Podczas przeglądu prasy w pewnym programie telewizyjnym kilkakrotnie słyszałam: we Wproście…. Czy nie powinien dziennikarz powiedzieć raczej: w gazecie Wprost…?
-
Wi-Fi16.09.201216.09.2012Czy zapisy Wi-Fi oraz wi-fi możemy uznać za równoległe, kierując się analogią do Hi-Fi / hi-fi?
-
winny i winien10.01.201410.01.2014Szanowni Państwo,
które sformułowanie jest poprawne: „Ktoś jest winny pieniądze” czy „Ktoś jest winien pieniądze”? Czy słowa winien i winny można stosować zamiennie, gdy mówimy o czyjejś winie, np. „On jest temu winny”?
Z wyrazami szacunku,
Michał Janczewski