rozum
  • jeszcze o pleonazmach
    15.01.2011
    15.01.2011
    Czy wyrażenia typu: jeden litr, jeden metr, jeden hektar są pleonazmami? Powyższe rzeczowniki w tej formie same w sobie zawierają informację o liczbie pojedynczej, a liczebnik nic tu nie wnosi. Z góry dziękuję za odniesienie się do nurtującego mnie pytania.
    Serdecznie pozdrawiam –
    Artur Prejs
  • Kłopotliwy Murzyn

    16.12.2020
    31.01.2017

    Wprawdzie bardzo stary nie jestem (nieco ponad 30 lat), więc może zabrzmieć to trochę dziwnie, ale w czasach mojej młodości nie było niczego złego w określeniu Murzyn. Obecnie poprawność polityczna każe mówić Afroamerykanin lub osoba czarnoskóra, a Murzyn stał się określeniem obraźliwym.

    Proszę wyjaśnić genezę Murzyna, a także dlaczego obecnie to określenie jest „na cenzurowanym”, z czego wynika ta zmiana jego postrzegania.

  • na mistrzostwach czy w mistrzostwach?
    14.01.2011
    14.01.2011
    Moje uszanowanie.
    Czy poprawne jest mówienie, że dany piłkarz występuje NA, czy W mistrzostwach? To samo tyczy się mundialu. Czy zawodnik gra NA mundialu, czy W mundialu?
    I jeszcze jedna kwestia, mianowicie takie zdanie: „Yksiński i Kowalski nie wystąpią w tym meczu, gdyż dopiero co wznowili treningi po kontuzji”. Czy „…po kontuzjach”?
    Kłaniam się.
  • nazwy okrętów
    17.09.2001
    17.09.2001
    Mam pewien problem z pisownią nazw statków i okrętów. W naszej rodzimej literaturze występuje kompletny chaos – każdy autor pisze inaczej: wielkim literami ORP GROM, kursywą ORP Grom, z cudzysłowem ORP „Grom” (z tego, co pamiętam, w piśmie cudzysłów może być zastąpiony kursywą – czy to prawda i czy zawsze można stosować wymiennie cudzysłów i kursywę?) lub normalnie ORP Grom.
    Z tego, co widzę, w literaturze angielskojęzycznej w przypadku okrętów nie stosuje się cudzysłowu (ale tam rządzi się to prawdopodobnie innymi prawami).
    Czy jest jakaś różnica, jeśli piszemy o konkretnej jednostce lub jeśli piszemy o całym typie, np. okręt typu Grom i jednostka ORP „Grom”?
    Moja ogromna prośba – czy moglibyście Państwo rozjaśnić mi ten temat?

    Pozdrawiam
    Michał Kopacz
  • Netmedia
    21.03.2011
    21.03.2011
    Odpowiadam za komunikację w Netmedia SA. I spotykam się z wątpliwościami, jak powinna być odmieniana nazwa spółki. Ścierają się dwie koncepcje: Netmedii / Netmediów. Czy powinno się traktować Netmedia jako nazwę własną i odmieniać: prezes Netmedii, pracuję w Netmedii? Jeśli odmieniamy nazwę własną spółki jak słowo media (traktujemy netmedia jako branżę mediów sieciowych), to czy prezes spółki jest prezesem całej branży? Czy pracownik netmediów to pracownik branży czy spółki?
  • Nick pisany od małej litery
    9.10.2017
    9.10.2017
    Użytkownicy nicków w Internecie często zapisują je od małych liter. Jak to pogodzić z tym, że nick jest nazwą własną? Czy należy zwracać się do takich osób z użyciem małej litery, czy ogólne zasady są ważniejsze? Dylemat przypomina mi porady nt. nazwy Happysad. Wprawdzie jej autorzy mogli ją tak zarejestrować, mogą więc używać takiej pisowni, ale inni użytkownicy polszczyzny powinni pisać wielką literą. Jaki stąd morał dla nicków? Może mała litera wobec adresata, a wielka, kiedy piszemy o nim?
  • nie przed przysłówkami niepochodzącymi od przymiotników

    12.05.2021
    12.05.2021

    Szanowni Państwo,

    chciałbym zapytać o rozłączną pisownię wyrażenia "nie wprost". Rozstrzygnięcie słownikowe jest jednoznaczne, jednakże w tekstach matematycznych spotyka się pisownie łączną. Wiem, że pisownia łączna i rozłączna wyrazów z partykułą "nie" jest silnie związana z konwencją. Moje pytanie brzmi: czy niegdyś rozstrzygnięcia kwestii przysłówków niepochodzących od przymiotników były inne, czy jednak dzisiejsza zasada obowiązuje od zawsze?


    Z wyrazami szacunku

    Czytelnik

  • Opiekować się – dlaczego z się?
    26.07.2017
    26.07.2017
    Czasownik opiekować łączy się zawsze z się. W gwarze sądeckiej jednak nigdy.
    Mówimy: Opiekuję córkę, zamiast: Opiekuję się córką, Wyjechała opiekować chorych, zamiast: Wyjechała opiekować się chorymi.
    Na chłopski rozum to ma sens! Przecież się oznacza zwrotność, a opiekę sprawuje się zawsze nad kimś.
    Czy jest jakieś uzasadnienie, dlaczego opiekować +się, zamiast samego opiekować?
    Napić się, najeść się, zakochać się – czynność jest wykonywana na wykonującym, ale opiekować się?
  • o tzw. przydawce orzekającej
    6.09.2011
    6.09.2011
    Szanowna Poradnio!
    Czy następujące zdanie jest poprawne składniowo: „Stylowy i praktyczny, ten skórzany neseser będzie doskonałym prezentem dla partnera biznesowego”? Jest to tłumaczenie angielskiej konstrukcji typu left-hander. W języku polskim taka budowa zdania wydaje mi się niepoprawna i nie brzmi dobrze. Oczywiście mogę zmienić to na „Ten stylowy i praktyczny neseser wykonany ze skóry…”, ale nie chciałbym zmieniać czegoś, co jest poprawne. Proszę o poradę.
    Pozdrawiam,
    Michał Głowacki
  • pedał
    3.02.2003
    3.02.2003
    Witam!
    Na forum internetowym rozgorzała dyskusja, czy słowo pedał (w odniesieniu do homoseksualisty) powinno być używane czy nie (albo raczej: czy używanie tego słowa jest naganne, czy też nie)? Czy jeśli ktoś określa siebie mianem pedał w sposób ironiczny, to czy to jest w porządku? I w końcu – czy jeśli słowo to używane jest w znaczeniu żartobliwym, ironicznym, to czy wulgarne znaczenie tego słowa przestanie się doń odnosić? Czy nadal jest to wulgaryzm w tej sytuacji?
    Pozdrawiam serdecznie.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego