sjp
  • Odbyły się już trzy Kangury i Mam w domu wszystkie Tytusy
    21.02.2017
    21.02.2017
    Szanowni Państwo,
    mam czasem wątpliwość w związku z liczbą mnogą i wielką literą. Np. konkurs matematyczny Kangur: Odbyły się już trzy Kangury/kangury? Liczba mnoga niejako kłóci się z jednostkową referencją nazwy własnej. Chodzi tu w końcu o trzy edycje konkursu Kangur, a nie trzy niezależne wydarzenia. Pytanie podobnego rodzaju: Mam w domu wszystkie Tytusy/tytusy? (komiksy).
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Odmieniamy imię psa tożsame z rzeczownikiem pospolitym

    5.06.2023
    5.06.2023

    Ad. do porady https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Aksel;13513.html

    A jak będzie z odmianą imienia psa? Ma na imię Axel od nazwy piruetu/skoku w łyżwiarstwie figurowym, nie od imienia mężczyzny. Czy zatem wołam Aksla, czy też Aksela? Mówię o Akslu czy Akselu? To samo dotyczy imienia psa: Kapsel — nie ma Kapsla czy Kapsela?

    Z góry dziękuję za odpowiedź

    Ewelina Likowicz

  • Odmóżdżyć
    7.06.2019
    7.06.2019
    Wg sjp.pl odmóżdżenie to ogłupienie. Wg Wikipedii to śmierć mózgowa. Jak zatem rozumieć sformułowania typu Jest to książka, którą można przeczytać tylko dla odmóżdżenia czy lekka komedia dla odmóżdżenia? Z kontekstu można domniemywać, że chodzi o relaks, ale czy to nie za daleko idąca interpretacja?
  • odwrocie
    2.03.2022
    12.09.2014
    Rzeczownika rodzaju nijakiego odwrocie ('odwrotna strona') nie ma w słownikach i poradnikach językowych. Odwrót jako 'odwrotna strona' może występować tylko w wyrażeniu na odwrocie. Słownik wyraców obcych jako odwrotną stronę m.in. obrazu definiuje rewers, choć słownik sztuk pięknych jako obiekty, do których się on odnosi, wymienia tylko monety i medale. W publikacjach odwrocie jako 'odwrotna strona obrazu' występuje często, jest odmieniane przez przypadki, a redakcje przeciw temu nie protestują.
  • odznaczyć
    22.11.2010
    22.11.2010
    Witam,
    mam pytanie o poprawność używania słowa odznaczyć jako równoważnego z usunąć zaznaczenie. A także tłumaczenia angielskiego uncheck jako odznacz. W SJP definicja odznaczyć nie zawiera usunąć zaznaczenie i wygląda następująco:
    odznaczyć — odznaczać
    1. «znacząc, wyodrębnić coś z jakiejś całości»
    2. «wyróżnić kogoś, dając mu jakieś odznaczenie»

    Czy używanie odznaczyć zamiast usunąć zaznaczenie jest poprawne?
    Z góry dziękuję za odpowiedź
  • o jeny!

    27.12.2014
    27.12.2014

    Szanowni Państwo,

    od niedawna słyszę wśród młodszych znajomych westchnienie o jeny albo jeny – jak ojej, o rety, o rany itp. Czy notuje je jakiś słownik gwary młodzieżowej? Ciekaw jestem, czy wiadomo, skąd się wzięło.

    Z wyrazami szacunku

    Czytelnik

  • Określenie człon w słownikowych definicjach strukturalnych

    28.01.2024
    28.01.2024

    Szanowni Państwo,

    w SJP PWN pierwsze wyrazy definicji haseł „czerwono-” i „bio-” zaczynają się od słów „pierwszy człon...”. Wydawało mi się do niedawna, że pierwsze człony ogółem liczą się jako przedrostki, jednak spotkałam się z opinią, że przedrostkiem jest jedynie drugi z nich (nie ma bowiem podstawy słowotwórczej w polszczyźnie), pierwszy zaś jest tematem słowotwórczym (od podstawy „czerwony”). Jak to właściwie jest z tą klasyfikacją -- czy jedno i drugie możemy zaliczyć do przedrostków?

    Z góry dziękuję za odpowiedź.

  • O nazwisku McCrae raz jeszcze
    26.06.2017
    26.06.2017
    Po lekturze porady https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Odmiana-nazwiska-McCrae;17847.html nadal nie wiem, jak należy zapisywać odmianę tego nazwiska. Poprzedzanie go za każdym razem imieniem, tytułem etc. może być sztuczne i niewygodne. Skoro nie ma w WSO zasady odnoszącej się bezpośrednio do takiej sytuacji, to czy najbliższa ogólnym zasadom nie jest właśnie odmiana: McCrae’a, McCrae’owi itd.? Najbardziej kłopotliwy jest miejscownik. Ciężko zastosować zasadę [245], chyba więc McCrae’u?
  • organ
    29.12.2004
    29.12.2004
    W słowniku PWN nie ma opisanego jednego znaczenia słowa organ. Chodzi mi o dokładną definicję tego słowa używaną w pojęciach: organ statutowy, organ stowarzyszenia, organ organizacji etc. Jakie przymioty kryją się za ww. pojęciami? Pytanie powstało na gruncie konkretnego zapisu ustawy sejmowej. Określa ona, że w danej organizacji organami statutowymi są: „… inne powołane statutem”. Jakie cechy będą musiały spełniać organa powołane statutem, żeby wypełniały definicję słowa organy?
  • Orzeczenie przy podmiocie szeregowym

    2.12.2020
    10.02.2016

    Szanowni Państwo,

    moje pytanie dotyczy orzeczenia przy podmiocie szeregowym w zdaniach:

    Zasady fizyki, jakim podlega(ją) stal i guma, znajdziesz w podręczniku,

    W domu jest kilka starych książek i wyblakłe plakaty, majtki, koszule i spodnie,

    Bliżej nas miało stanąć kilka drzew i osiedle,

    Moim zdaniem są poprawnie zbudowane. Czy mam rację?

    Z poważaniem

    Czytelniczka

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego