troska������
  • nie + jeszcze czy nie + imiesłów przymiotnikowy

    29.12.2023
    29.12.2023

    Dzień dobry, chciałbym zapytać o pisownię nie w zestawieniu z wyrazem jeszcze. Zgodnie z regułą 46.13. WSO (punkt e) nie należy pisać wówczas oddzielnie z przymiotnikiem i imiesłowem przymiotnikowym, a zgodnie z regułą 46.11. (punkt d) — również z rzeczownikiem. Tymczasem w tym samym słowniku pojawiają się przykłady typu: „niepoświęcony (np. kaplica jeszcze niepoświęcona) [168]”. Prosiłbym o wyjaśnienie tego zagadnienia. Z góry dziękuję.

  • Nowe zapożyczenie: zaadresować problem
    12.01.2018
    12.01.2018
    Ostatnio bardzo często słyszę wyrażenie zaadresować problem. Z kontekstu wynika, że osoba używająca tego wyrażenia ma na myśli: zdiagnozować, opisać, zrozumieć lub zrobić coś z nim. Jest to bezpośrednia kalka angielskiego wyrażenia to address a problem. Przykład z Internetu: Zgadzam się, że związki zawodowe nie powinny […], ale na pewno trzeba zaadresować problem likwidowanych miejsc pracy. Czy z językowego punktu widzenia jest dopuszczalna?
  • Opatrzny i opaczny
    29.02.2016
    29.02.2016
    Szanowni Państwo,
    jestem ciekaw etymologii słów opatrzność, opatrzny, opatrywać (chodzi o 'patrzenie na coś ze szczególną troską'?) i opak (z wyrażenia na opak), wspak (skąd cząstka -pak, znacząca jakby 'coś odwrotnego, niż należy'?).
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • podatek PIT
    11.05.2011
    11.05.2011
    Czy poprawne jest użycie zwrotu podatek PIT? A może wystarczy samo PIT?
  • rodzina nuklearna
    18.03.2013
    18.03.2013
    Czy określenie rodzina nuklearna (ang. nuclear family) jest z punktu widzenia językoznawcy potrzebne i przyczynia się do wzbogacenia zasobu leksykalnego polszczyzny? A może przeciwnie – jest jedynie kalką językową, która być może wyeliminuje z użycia nasze rodzime określenie rodzina dwupokoleniowa?
  • samotne literki na końcach wierszy na stronach WWW

    28.02.2011
    28.02.2011

    Czy opcja/etykieta na stronie WWW podlega zasadzie, że jednoliterowe spójniki i przyimki przenosimy do wiersza, w którym znajdują się następujące po nich słowa? SO zawiera regułę dla książek: https://sjp.pwn.pl/zasady/204-54-8-Inne-uwagi-dotyczace-przenoszenia-wyrazow;629563.html. Poradnia dodaje, że reguła ta ma zastosowanie dla stron WWW: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/samotne-litery-na-koncach-wersow;7746.html. Czy można zakwalifikować treść strony jako tekst ciągły, natomiast opcje/etykiety jako tytuły rozdziałów, w których obowiązuje przenoszenie samotnych liter do następnego wiersza?

  • stałość i zmienność związków frazeologicznych
    19.10.2009
    19.10.2009
    Sądziłam, iż związków frazeologicznych, np. włos jeży się na karku, nie zmieniamy strukturalnie, niezależnie od kontekstu, ale widziałam użycie typu: „Aż włosy zjeżyły im się na karkach”. Czy nie powinniśmy tutaj pozostać przy l. poj.? Jeśli nie, to czy w przypadku włosy stają dęba dla l. mn. powinniśmy mówić „Włosy stanęły im dęby”? Intryguje mnie również porównanie czarny jak węgiel: mówimy, że ktoś ma oczy czarne jak węgiel czy jak węgle? Jeśli to drugie – dlaczego?
  • Ten pan łamie ustawę o języku polskim?
    28.06.2015
    28.06.2015
    Dzień dobry Państwu!
    Mateusz Borek (Polsat) wykreował pojęcia: „Zawodnik jest pod formą”, czyli że nie ma jej, jest bez niej, gra miernie a nawet źle; „Zawodnik jest pod grą”, czyli że jest aktywny, ma tzw. ciąg na bramkę itp.; „Zawodnik jest pod piłką”, czyli że jest przy niej, w jej posiadaniu. Czy jeśli formy te nie są poprawne, to pan ten łamie ustawę o języku polskim?
    Pozdrawiam serdecznie
  • wek, czyli słoik Wecka
    18.05.2014
    18.05.2014
    Dzień dobry,
    prosiłabym o pomoc w rozstrzygnięciu dylematu – który zapis jest poprawny: słoik typu Wecka, słoik Wecka, słoik typu wecka czy wreszcie może już całkiem spolszczona wersja? Słoik typu weka/wek vel słoik wek po prostu? Sprawa wbrew pozorom nie dotyczy przetworów domowych, tylko bardzo poważnej publikacji z dziedziny archiwistyki.
    Joanna
  • włączać
    23.01.2004
    23.01.2004
    Witam.
    Mam pytanie dotyczące wielu Państwa odpowiedzi; wielokrotnie spotykam się ze zdaniem, iż jedno wyrażenie lub słowo jest bardziej poprawne od drugiego tylko dlatego, że jest częściej używane. Jak to stwierdzenie zastosować do słowa włączać, które jest stosowane bardzo rzadko (zazwyczaj mówi się [włanczać])? Niepoprawnie mówią nawet osoby wykładające na uczelniach, chociaż to od nich powinniśmy się uczyć. Oczywiście nie jest to jedyny przykład.
    Z wyrazami szacunku
    Angelika Kowaska
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego