-
Dawne nazwy pierwiastków chemicznych
2.01.20242.01.2024W dawnych nazwach pierwiastków czasami występowała cząstka "„-ród”, np kwas + -o- + -ród -> kwasoród (tlen); woda + -o- + -ród -> wodoród (wodór); saletra + -o- + -ród -> saletroród (siarka) [przyp. red. azot]. Czy cząstka „-ród” jest tematem słowotwórczym wyrazów złożonych czy przyrostkiem, i jak to rozpoznać?
-
Dawny imiesłów
6.02.2022W pewnych artykułach dotyczących gramatyki języka polskiego pojawia się określenie „imiesłów” dla, jak się zdaje, formy 3. os. czasu przeszłego trybu oznajmującego, obecnej w niektórych konstrukcjach, np.: „partykułom [(żeby i in.)] towarzyszy dawny imiesłów czasu przeszłego lub bezokolicznik [...], np. chcę, by wysłał list”; „Forma imiesłowowa [czasu przyszłego złożonego] (będzie robił)”. Skąd takie nazewnictwo? Wszak forma ta nie przypomina ani imiesłowów współczesnych, ani historycznych.
-
Funkcja a funkcjonalność 22.04.202230.09.2016Szanowni Państwo,
ostatnio bardzo często słyszy się, że pewne programy mają takie czy inne funkcjonalności. Czy mamy tu do czynienia z przesunięciem znaczenia czy to po prostu błąd i należy mówić o funkcjach?
-
Interpunkcyjny dylemat
3.10.20223.10.2022Szanowni Państwo,
zastanawiam się nad interpunkcją takiego zdania: „Kolejnym etapem tworzenia nie tyle strategii marketingowej, ile wizerunku samego produktu(,) była sesja zdjęciowa”. Czy ten przecinek jest konieczny? Będę bardzo wdzięczna za odpowiedź.
-
jak Klingończyk z Sulibanem…10.10.200110.10.2001Witam,
Chciałem zapytać o kwestię związaną z fantastyką naukową, która sprawia spore problemy tłumaczom filmów i seriali telewizyjnych tego typu. Mianowicie – jakie są zasady tworzenia polskich odpowiedników nazw obcych gatunków (obcych = pochodzących z kosmosu)?
Kilka przykładów.
ang. Klingon (liczba mnoga Klingons) tłumaczone jest na kilka sposobów – jeden Klingon – dwaj Klingoni – trzech Klingonów, ale spotyka się też formę (podobno poprawną, ale brzmiącą jakby mniej zgrabnie) jeden Klingończyk – dwaj Klingończycy – trzech Klingończyków.
Inny przykład (podobny): ang. Suliban (liczba mnoga i pojedyncza są takie same), więc jeden Suliban – dwaj Sulibani – trzech Sulibanów czy może jeden Sulibanin – dwaj Sulibani – trzech Suliban? A może jeszcze inaczej?
I jeszcze jeden (nieco inny): ang. Ferengi (liczba mnoga i pojedyncza są takie same) to po polsku jeden Ferengi – dwaj Ferengi – trzech Ferengi (czyli nieodmiennie), czy raczej próbować to jakoś odmieniać (np. jeden Ferengi – dwaj Ferengowie – trzech Ferengich?
Które wersje wybrać? Czy nazewnictwo tego typu wymaga stosowania końcówek -czycy, -nie lub -owie, a może jeszcze innej? Czy też można ograniczyć się do wersji krótszej (Klingoni, Sulibani)?
Z góry dziękuję za odpowiedź,
Piotr Pajerski -
Jeden element lub więcej
1.06.20221.06.2022Czy konstrukcja „jeden lub wiele elementów” jest poprawna? Trochę mi to pachnie błędnymi, ale częstymi skrótami składniowym typu „tworzenie i zarządzanie kontami” zamiast „tworzenie kont i zarządzanie nimi”. Czy tutaj również wymagane jest przeredagowanie z racji tego, że po „jeden” i „wiele” powinny występować inne formy?
-
jeszcze raz nazwy żeńskie20.04.201420.04.2014Mam pytanie dotyczące odmiany żeńskich zawodów. Odmieniamy: lekarz – lekarka, farmaceuta – farmaceutka, ekspedient – ekspedientka, kelner – kelnerka. Moje wątpliwości dotyczą odmian: strażak – strażaczka? górnik – górniczka? minister – ministra? psycholog – psycholożka? adwokat – adwokatka? Trochę zbiłem się z tropu, wypowiadając te wszystkie odmiany. Z niecierpliwością czekam na odpowiedź.
Kacper Andrzejewski -
kłopot z Zębową Wróżką3.05.20153.05.2015Jak należy pisać tłumaczenie angielskiego określenia Tooth Fairy tzn. Zębowa Wróżka, ale w zdrobnieniu? W internecie na różnych stronach (niestety zdecydowanie mniej wiarygodnych) można wyszukać wszystkie warianty, m.in.:
– Wróżka Zębuszka (chyba przez analogię do jabłuszka);
– Wróżka Zębószka (… do jej „większej wersji”, tj. Zębowej Wróżki i z wymianą o -> ó);
– Wróżka Zębużka (… do pierwszego wyrazu i sugerowanie się twardym ż);
– Wróżka Zębóżka (j.w.).
Jaka zasada za tym stoi? -
Kobieta ortopeda
6.12.20196.12.2019Szanowni Państwo,
chciałabym zapytać o tworzenie żeńskiej nazwy formy zawodu ortopeda. W niedawno opublikowanym stanowisku RJP w sprawie feminatywów jest napisane, że tworzenie nazw żeńskich przez zmianę końcówek fleksyjnych nie jest dla polskiego systemu słowotwórczego typowe i lepiej stosować model przyrostkowy, więc lepiej byłoby mówić łamiące język ortopedka niż łatwiejsze do wymówienia ta ortopeda.
Dziękuję za pomoc i łączę wyrazy szacunku.
-
Kobieta zwyrodnialec
31.12.202031.12.2020Dzień dobry,
modne są ostatnio feminatywy. Ale by stały się w pełni produktywne, należałoby umożliwić łatwe tworzenie formy żeńskiej także od rzeczowników o mniej pozytywnym znaczeniu. Ostatnio zastanawiałem się, jak utworzyć takową formę od określenia zwyrodnialec i podobnych.
Dziękuję za pomoc
Łukasz