tyć
-
Dlaczego odchudzić, a nie odgrubić?24.06.200924.06.2009Witam,
zastanawia mnie, jaka jest geneza słowa odchudzać się. Przecież dosłownie znaczy to 'przestawać być chudym', skąd więc jednak wzięło się w polszczyźnie takie wyrażenie?
I w związku z tym, jakie jest jego przeciwieństwo? Odgrubiać się? Jak powiedzieć o osobie, która stara się przybrać kilogramy, a nie je zrzucić?
Pozdrawiam,
Andrzej Prusinowski -
ekspozycja na światło
25.04.202330.03.2023Jak rzeczownikowo określić fakt, że człowiek, który przebywa na zewnątrz, wystawia się na światło. Anglicy mówią „light exposure”. Czy „ekspozycja na światło” jest brzydką kalką? Po polsku o ekspozycji mowa chyba głównie w kontekście fotografii.
Z góry dziękuję
D.
-
kierunek25.10.200625.10.2006Wiatr północny wieje KU północy czy OD północy? Kiedy ruchy wojsk mają kierunek północny, to raczej armia nie idzie na południe. Tymczasem w encyklopedii PWN czytam, że pasaty wieją „od wyżów zwrotnikowych ku równikowemu niżowi”, ale „na półkuli północnej mają kierunek północno-wschodni”. A jeśli ktoś powie o rzece, że ma kierunek północny, to jak to zrozumieć? Wedle wojska czy wiatru?
-
Rzeka Wisła 22.04.201622.04.2016Czy wyrażenie rzeka Wisła jest poprawne? Spotkałam się z opinią, że to pleonazm.
-
utyty?11.05.200511.05.2005Witam!
Czy istnieje słowo utyty jako imiesłów przymiotnikowy bierny powstały od czasownika utyć? I dalej – roztyty, przytyty, podtyty, powstałe od innych czasowników pochodzących od słowa tyć? Jeśli tak, to proszę o przykład w zdaniu.
Dziękuję i pozdrawiam. -
90.B.426.09.201226.09.2012Wstęp do SO PWN (90.B.4):
Powiedziała, że ma nas dość i obróciwszy się na pięcie, wyszła.
Powiedziała, że ma nas dość i, obróciwszy się na pięcie, wyszła.
Czy w obu przykładach nie brakuje obowiązkowego przecinka po zdaniu podrzędnym? Przeróbmy nieco te przykłady:
Powiedziała, aby się odwróciła, i wyszła. (= Odwróć się, wychodzę!)
Powiedziała, aby się odwróciła i wyszła. (= W tył zwrot i wynocha!)
Nie wyobrażam sobie braku przecinka w pierwszym z nich.
-
Beka31.12.201531.12.2015Szanowni Państwo,
zastanawia mnie, skąd się wzięła tak popularna w środowiskach młodzieżowych beka na określenie czegoś bardzo zabawnego. Czyżby od beczki śmiechu?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
Dlaczego pięta?14.10.201614.10.2016Szanowni Państwo,
zastanawia mnie rola pięty we frazeologii. Mamy chwalipiętę, wiercipiętę. Słyszałem też powiedzenie niech ci pójdzie w pięty (nawiasem mówiąc, nie wiem, co właściwie znaczy).
Czy wiadomo, skąd owa pięta się wzięła? Co do chwalipięty, przyszło mi kiedyś do głowy, że może ma to coś wspólnego z piętą Achillesa, tj. chwalipięta 'chwali nawet swój potencjalnie słaby punkt’. Ale to pewnie tylko moja fantazja.
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
-
obejdziony ponownie4.12.20134.12.2013Chciałbym poruszyć jeszcze raz kwestię imiesłowu biernego od obejść. W wydanym w 1847 r. dziele Teodora Narbutta Dzieje narodu litewskiego w krótkości zebrane… znalazłem następujący fragment: „(…) obrał stanowisko odporne najdogodniejsze, jakie taktyka wojenna może nastręczyć: tył i skrzydła tak były w mocném położeniu, że ani okolonym, ani obejdzionym z tyłu być nie mógł”. Czy Narbutt mógł się spotkać z tą formą gdzieś w piśmiennictwie, czy raczej próbował utworzyć ją sam?
-
Opatrzny i opaczny29.02.201629.02.2016Szanowni Państwo,
jestem ciekaw etymologii słów opatrzność, opatrzny, opatrywać (chodzi o 'patrzenie na coś ze szczególną troską'?) i opak (z wyrażenia na opak), wspak (skąd cząstka -pak, znacząca jakby 'coś odwrotnego, niż należy'?).
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
