wybrany
  • nowo wybrany
    5.06.2013
    5.06.2013
    Czym różnią się wyrazy: nowo wybrany i szczerozłoty? Dlaczego pierwszy nie jest traktowany jako przymiotnik złożony i nie jest pisany w związku z tym łącznie?
  • wybrane określenia czasu
    10.10.2011
    10.10.2011
    Dzień dobry,
    mam pytanie dotyczące poprawnego użycia przyimków w kontekście czasu, a dokładniej – czy przyimków za i do można używać zamiennie? Dla przykładu godzinę 13:47 można odczytać jako: za trzynaście (minut) druga. Czy można równie dobrze powiedzieć, że jest trzynaście minut do drugiej?
    Z góry dziękuję za wyjaśnienia.
    Agnieszka
  • wybrać i mianować
    9.09.2012
    9.09.2012
    Szanowni Państwo,
    wątpliwości moje budzą wszelkie wybory i ich wyniki. Czy zwycięzca został przez wszystkich wybrany na prezydenta, czy prezydentem? Czy posłowie wybrali Iksa na prezesa NBP, czy prezesem? Moim zdaniem na, ale w mediach nagminnie wręcz używa się formy narzędnika. A jak jest z mianowaniem? Czy Iks został mianowany dyrektorem, czy na dyrektora?
  • wybrać – kim lub na kogo?
    6.11.2002
    6.11.2002
    Witam,
    Nardzo proszę o udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy poprawnie jest napisane następujące zdanie: „W wyniku głosowania Starostą wybrano Pana Jana Nowaka”. Czy należało napisać, że „…na Starostę wybrano Pana Jana Nowaka”?
  • Wrony wybrały się na wyprawę wojenną
    20.03.2016
    20.03.2016
    Mam pytanie związane z indiańskim ludem Crow, czyli po polsku Wronami. Czy należy używać rodzaju męskoosobowego, jak w przypadku innych ludów indiańskich (Siuksowie przyjechali, Szejenowie napadli, Szaunisi powędrowali, Wrony zgodzili się), czy jednak niemęskoosobowego, bo w końcu Wrony to wrony. Mnie ta druga wersja się nie podoba, bo brzmiałaby śmiesznie, np. Wrony wybrały się na wyprawę wojenną – jakby się czytało o ptakach, nie o ludziach.
  • Poprawność niektórych konstrukcji składniowych z bezokolicznikiem (np. pobiegli pomóc, wrócił zamknąć dom, wybrali się odwiedzić wujka itp.)

    30.07.2021
    30.07.2021

    Dzień dobry.

    Jestem ciekawa poprawności zbitek typu: wybrali się odwiedzić, poszli zrobić, iść pomagać, wrócił zmienić buty itd.

    Kiedyś wyczytałam (chyba tutaj), że jest to bodajże rusycyzm, bo winno się wstawić by, gdy chodzi o język polski: wybrali się, by odwiedzić itd.

    Troszkę to dziwnie brzmi dla ucha przyzwyczajonego do tych pierwszych rozwiązań.

    Niestety nie mogę odnaleźć tej porady, a chciałam się upewnić, czy dobrze zapamiętałam, a jeśli tak, jaka reguła o tym mówi.

    Bardzo dziękuję.

  • rekcja wybranych czasowników
    29.12.2014
    29.12.2014
    Szanowni Państwo,
    mam kilka wątpliwości składniowych. Czy chcieć łączy się z dopełniaczem, czy z biernikiem? A nie chcieć, dowodzić? Np. Ja nie wiem, czego/co Ty tu chcesz dowodzić. A dobierać? Kiedy spotkałem się z połączeniem dobierać słów, zdziwiło mnie, bo ja bym dobierał słowa. Czy zatem dobierać rządzi dopełniaczem? Jeszcze takie zdanie: „Nikt nie broni uprawiać sztukę/sztuki samodzielnie”. Użycie gerundiów mogłoby chyba czasem ułatwić sprawę.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Michaił czy Michał Bułhakow
    12.03.2002
    12.03.2002
    "Słownik nazw własnych” J. Grzeni oraz „Nowy słownik ortograficzny PWN” pod red. E. Polańskiego podają, kiedy polszczymy imię osoby narodowości innej niż polska. Zgodnie z tymi zasadami w obydwu wymienionych źródłach w części słownikowej można znaleźć Michaiła Bułhakowa. Tymczasem Bułhakow pojawił się jako Michał (spolszczony) w książkach wydanych przez: Czytelnika, Ossolineum, PIW, Znak, Wydawnictwo Dolnośląskie, Luk, MUZĘ SA i jeszcze kilka innych, mniej znanych. Nie są to oczywiście wszystkie przypadki, a i wydawnictwa nie muszą być jakoś szczególnie przywiązane do danej formy. To samo Wydawnictwo Dolnośląskie, które wydało „Mistrza i Małgorzatę” Michała, dziś wydaje książkę o Michaile. Niemniej na mój osąd forma Michał jest częstsza, co dodatkowo mogę podeprzeć wyliczeniami z mojej półki: 14 książek Michała (albo o Michale), i tylko jedna Michaiła.
    Wspomniałem na początku o zasadach polszczenia imienia – pisownia Michał mogłaby nie być z nimi sprzeczna, jeśliby zaliczyć Bułhakowa do grona wybranych przypadków, jedną z zasad jest bowiem szczególne traktowanie wybranych osób. Może źródła poprawnościowe również powinny Bułhakowa do nich zaliczyć?
    J.B.
  • Przewodniczący czy przewodnicząca?
    23.09.2019
    23.09.2019
    Czy kiedy piszemy (ogólnie) o stanowiskach obsadzanych przez kobiety, używamy formy żeńskiej? Chodzi mi o zdania w stylu: Na przewodniczącego/przewodniczącą (?) wybrano Annę Kowalską. Chcę dostosować się do zalecenia o używaniu form żeńskich (bo w nie wierzę), ale to nadal forma męska jest neutralna, a podczas wyborów nie wiedziano jeszcze, kto zostanie wybrany. Innymi słowy, forma przewodniczącą byłaby chyba achronologicznym „spoilerem”?
  • dwa pytania redakcyjne
    13.10.2012
    13.10.2012
    Szanowni Państwo,
    piszę pracę naukową i zastanawiam się, jak powinienem przywołać w przypisach zapytania z Narodowego Korpusu Języka Polskiego z Wyszukiwarki Korpusowej IPI PAN oraz Pelcra. Ponadto nie wiem, w jakiej kolejności – zgodnie z szeregowaniem alfabetycznym – podać w bibliografii tytuły Słownika poprawnej polszczyzny pod red. W. Doroszewskiego i Słownika 100 tysięcy potrzebnych słów pod red. J. Bralczyka (cyfra w tytule drugiego słownika).
    Z góry dziękuję za pomoc.
    Z poważaniem
    Dominik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego