za-
  • Za dwa dni kalendarzowo
    17.09.2019
    17.09.2019
    Czy istnieje określenie czasu jako za dwa dni kalendarzowo, nie ma słowa kalendarzowo w słowniku i jak to rozumieć? Czy można mówić za dwa dni i myśleć o dniach kalendarzowo, nie dzień jako 24 h, bo jeśli mówię właśnie tak to jak to rozumieć kalendarzowo czy dobowo jako 2x 24h?
  • za krótki szereg
    26.04.2013
    26.04.2013
    Czy dopuszcza się stosowanie – nie na końcu zdania – wyliczeń (np. podmiotu szeregowego), w których ostatni element jest oddzielony „tylko” przecinkiem? Przykład: „Pewnego dnia lekarze, politycy poszli do lasu”. Czasem napotykam taką konstrukcję i brak wyraźnego sygnału końca wyliczenia (spójnika) skutkuje tym, że na zrozumienie intencji autora potrzebuję dodatkowej chwili, zwłaszcza jeśli zarówno samo zdanie, jak i składniki wyliczenia nie są tak krótkie jak w przykładzie.
  • Za mundurem panny sznurem
    22.06.2013
    22.06.2013
    Szanowni Eksperci,
    czy wiadomo, z jakiego czasu pochodzi powiedzenie za mundurem panny sznurem?
    Dziękuję
    Iwona
  • za pan brat
    28.06.2011
    28.06.2011
    Dzień dobry.
    Chciałbym zapytać o etymologię wyrażenia za pan brat. Nijak nie mogę logicznie ułożyć w całość tych trzech wyrazów.
    Z poważaniem,
    Jakub Łochowicz
  • za pisownią czy za wymową?
    4.09.2013
    4.09.2013
    W pewnej książce jest postać o imieniu Irimias. Zaskakujący był miejscownik – nie o Irimiasie, lecz o Irimiasu. Dopiero po chwili konsternacji dotarło do mnie, że to z węgierskiego, że imię wymawia się przez [sz] na końcu, a więc wszystko gra, tylko wygląda dziwnie.
    Jest jednak w WSO Polańskiego inne węgierskie nazwisko – Kertész. W Msc. o Kertészu. Skoro wymawia się je [kertes], to czy nie powinno być o Kerteszie?
  • za dużo przecinków
    14.01.2014
    14.01.2014
    Czytając książkę Życie Pi, spotkałam zdanie: „A potem to ja zdobywałem przewagę nad nim, stojąc obiema stopami na burcie chyboczącej się łodzi, i przemawiając głośno gwizdkiem, na jednej nucie, podczas gdy on stękał i dyszał na dnie łodzi” (rozdział 72).
    Czy to zdanie jest poprawne?
  • za pomocą której, na podstawie którego itp.
    9.04.2009
    9.04.2009
    Witam Państwa!
    Mam pytanie dotyczące wyrażeń przyimkowych tworzonych z zaimkiem który. Otóż SPP zabrania przestawiać ich szyku, wyjąwszy takie wyrażenia, jak: za pomocą, na podstawie, na mocy, w braku, w razie. Czy to naprawdę są wszystkie możliwe przypadki? Co np. z wyrażeniem w ciągu którego? Czy należy pisać np. „Żyjemy w okresie, w którego ciągu (…)”?! Albo – zgodnie z SPP – możemy pisać „Nowelizacja, na mocy której (…)”, ale nie wolno już „Nowelizacja, mocą której (…)”?
  • Za wiedzą

    11.07.2022
    11.07.2022

    proszę o wyjaśnienie poprawności użycia sformułowania ,,wykonać coś za wiedzą kogoś (np. zwierzchnika)''

  • wyjść za mąż
    4.04.2008
    4.04.2008
    Chciałbym zapytać, czy wyrażenie wyjść za kogoś za mąż jest redundantne. Czy można wyjść za kogoś inaczej niż za mąż (pomijam niezwykle rzadkie znaczenie wyjść [skądś] zamiast kogoś)?
  • za zaliczeniem – raz jeszcze
    10.10.2003
    10.10.2003
    Przeczytałem w Poradni następujące pytanie: „Jestem ciekawa, jak to jest z zapożyczeniem z języka rosyjskiego za zaliczeniem – czy jest ono błędem leksykalnym, czy nie? Na ćwiczeniach z kultury języka poprawiamy je jako błąd, dlatego zdziwiłam się, gdy przy zamawianiu słownika spotkałam takie wyrażenie na Waszych stronach”.
    Zdziwiło mnie określenie wyrażenia za zaliczeniem jako potencjalnie niepoprawnego rusycyzmu. Wydaje mi się bowiem, że rosyjski odpowiednik brzmi nałożennym płatieżom. Pan Mirosław Bańko w swojej odpowiedzi nie odniósł się do pochodzenia wspomnianego wyrażenia – czy mogę prosić o dodatkowy komentarz w tej sprawie?
    Przy okazji chciałbym zapytać, czy i inne wyrażenia z przyimkiem za są uważane za rusycyzmy? Dotychczas wydawało mi się, że jest wręcz przeciwnie, a polskiemu za odpowiada najczęściej rosyjskie po. W języku ukraińskim analogiczne do polskich konstrukcje z za uważa się za całkowicie poprawne i rodzime, w przeciwieństwie do konstrukcji z po, traktowanych jak rusycyzmy – np. ros. po sogłasiju – ukr. za zhodoju (niepoprawnie: po zhodi) – pol. za zgodą; ros. po priedjawleniju – ukr. za predjawlenniam (niepoprawnie: po predjawlenni) – pol. za okazaniem.
    Pozdrawiam
    Łukasz Starzak
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego