za
  • za zaliczeniem – raz jeszcze
    10.10.2003
    10.10.2003
    Przeczytałem w Poradni następujące pytanie: „Jestem ciekawa, jak to jest z zapożyczeniem z języka rosyjskiego za zaliczeniem – czy jest ono błędem leksykalnym, czy nie? Na ćwiczeniach z kultury języka poprawiamy je jako błąd, dlatego zdziwiłam się, gdy przy zamawianiu słownika spotkałam takie wyrażenie na Waszych stronach”.
    Zdziwiło mnie określenie wyrażenia za zaliczeniem jako potencjalnie niepoprawnego rusycyzmu. Wydaje mi się bowiem, że rosyjski odpowiednik brzmi nałożennym płatieżom. Pan Mirosław Bańko w swojej odpowiedzi nie odniósł się do pochodzenia wspomnianego wyrażenia – czy mogę prosić o dodatkowy komentarz w tej sprawie?
    Przy okazji chciałbym zapytać, czy i inne wyrażenia z przyimkiem za są uważane za rusycyzmy? Dotychczas wydawało mi się, że jest wręcz przeciwnie, a polskiemu za odpowiada najczęściej rosyjskie po. W języku ukraińskim analogiczne do polskich konstrukcje z za uważa się za całkowicie poprawne i rodzime, w przeciwieństwie do konstrukcji z po, traktowanych jak rusycyzmy – np. ros. po sogłasiju – ukr. za zhodoju (niepoprawnie: po zhodi) – pol. za zgodą; ros. po priedjawleniju – ukr. za predjawlenniam (niepoprawnie: po predjawlenni) – pol. za okazaniem.
    Pozdrawiam
    Łukasz Starzak
  • za opłatą czy za opłatę?
    6.06.2003
    6.06.2003
    Dzień dobry!
    Która forma jest poprawna: za dodatkową opłatę czy za dodatkową opłatą? Znalazłam wprawdzie w Poradni odpowiedź na podobne pytanie, jednak w Słowniku poprawnej polszczyzny pod redakcją Andrzeja Markowskiego jest przykład: „Za dodatkową opłatę (nie: za dodatkową opłatą) obiecywał im szybkie wykonanie pracy”. A jaką formę przyjąć w zdaniu „Za dodatkową opłatę (opłatą?) można zabrać jedną sztukę bagażu”.
    Pozdrawiam, AW
  • coś odpowiedzialne za coś

    21.06.2023
    21.06.2023

    Dzień dobry,

    spotykam się z zapisami w procedurach, że „proces jest odpowiedzialny”, np. Proces odpowiedzialny za zaplanowanie wysyłki produktu.

    Czy jest to poprawne? Czy proces może być za coś odpowiedzialny? Czy odpowiedzialność nie powinna być przypisana do osoby? W jaki sposób można by było to ująć poprawnie? „Proces odpowiadający za...”?

    Dziękuję i pozdrawiam

    Michał

  • O pisowni medal „Za Zasługi dla Miasta Torunia” itp.
    30.05.2019
    30.05.2019
    Szanowna Poradnio,
    jak poprawnie zapisywać nazwę miejskiego odznaczenia: medal Za Zasługi dla Miasta Torunia, Medal za Zasługi dla Miasta Torunia, medal „Za zasługi dla miasta Torunia”. A może wszystkie warianty są poprawne? Mamy też Medale za Długoletnie Pożycie Małżeńskie i medale „Za zasługi dla obronności kraju”. I dlatego nic z tego nie rozumiem…

    Ukłony dla Poradni
    Andrzej Dembowski, Toruń
  • oddać za coś
    18.10.2014
    18.10.2014
    Czy poprawne jest sformułowanie „Oddam za…”? Często spotykam taki zwrot, oczywiście w kontekście sprzedaży, a nie chęci podarowania za darmo.
  • Znów liczymy czas, czyli za rok
    28.09.2018
    28.09.2018
    Dzień dobry,
    Szanowna Poradnio, mówi się w listopadzie za rok, mając na myśli luty przyszłego roku, może można to traktować za rok jako rocznikowo? Moja znajoma mówi, że za rok to za rokiem który trwa, rozumię że myśli niepoprawnie. Czy za ro za dwa można utożsamiać z ręcznikiem. Poradnia mówi, że za ro ko 365 dni od chwili mówienia A mówi się np. w październiku za dwa lata mając na myśli luty?
  • wyjść za mąż
    2.11.2005
    2.11.2005
    „Wyszła za mąż, za Kowalskiego”. No właśnie – dlaczego w pierwszym wypadku mamy mianownik? Przecież wg Słownika języka polskiego, przyimek za łączy się z rzeczownikami głównie w bierniku (tak np. w podobnych wyrażeniach: wyjść za drzwi, wyjść za próg), narzędniku (człowiek za burtą) oraz w dopełniaczu (za mojej młodości). Skąd więc ów mąż w mianowniku? A może to jest jakaś stara forma biernika?
    Z góry dziękuję i pozdrawiam.
    Sławomir Mazur
  • Wyrażenie za rok – tym razem z rykowiskiem
    3.12.2019
    3.12.2019
    Jakieś wydarzenie trwa miesiąc i jest co roku, zaczyna się o tej samej porze, np. rykowisko. Mówiąc na końcu tego zdarzenia: Za rok znów tu przyjdą jelenie, jak rozumieć za rok, jako za rokiem trwającym, za rok jako mniej więcej 12 miesięcy, czy za rok jako wskazanie następnego roku nieważne jaka chwila? Czy rok rocznikowo, czy zawsze 12 miesięcy? Jak jest w podobnych przypadkach z określeniem za dwa lata, za piec lat itp.?
    Pozdrawiam, proszę o pomoc, nie dostaję odpowiedzi.
  • Złapać / wziąć (kogoś) za wszarz
    10.07.2019
    10.07.2019
    Dzień dobry,
    spotkałam się z wyrażeniem wziąć / złapać kogoś za wszarz. Skąd się wzięło takie określenie?
    Co ono dokładnie oznacza?
    Dziękuję za odpowiedź
  • nie uznać za stosowne
    8.11.2006
    8.11.2006
    Chciałam zapytać o sformułowanie uznać za stosowne: „Autor nie uznał za stosowne opatrzenia komentarzem informacji” czy może „Autor nie uznał za stosowne opatrzyć komentarzem informacji”? Dziękuję i pozdrawiam.
    Ania z Opola
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego