zanim
  • moiściewy
    2.01.2013
    2.01.2013
    Słownik podaje, że moiściewy to „poufały okrzyk”. Co oznaczało to słowo, zanim stało się okrzykiem? Jak się je wymawia: [mo-i-ście-wy] czy [moj-ście-wy], gdzie pada akcent?
  • naczekać – naczekiwać

    5.03.2024
    5.03.2024

    Szanowni Państwo, czy w polskim języku występuje słowo naczekiwać? Ja osobiście zdumiałam się, jak je przeczytałam na jednej ze stron internetowych.

    Z szacunkiem dla Państwa pracy

    Krystyna

  • Na płaszczyźnie i w płaszczyźnie
    31.01.2017
    31.01.2017
    Szanowni Państwo,
    rzeczownik płaszczyzna łączymy na ogół z przyimkiem na (np. Zanim rozwiążemy problem w przestrzeni, rozpatrzmy analogiczny problem na płaszczyźnie). Jednak w pewnych kontekstach matematycznych, zwłaszcza jeśli pojawia się więcej niż jedna płaszczyzna, powiedziałbym raczej: Punkty P, Q, R leżą zarówno w płaszczyźnie ściany bocznej sześcianu, jak i w płaszczyźnie przekroju. Jak jest poprawnie?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • naprawczy
    24.03.2003
    24.03.2003
    Proszę o ocenę poprawności użycia przymiotnika naprawczy w następujących zdaniach:
    1) Zanim przystąpi się do wypełniania szczelin i ubytków, trzeba sprawdzić, jak gruba może być warstwa naprawcza.
    2) Podobnie jak wszystkie materiały naprawcze, zaprawy montażowe mają bardzo krótki czas wiązania.
    Czuję, że takie rozszerzenie znaczenia tego przymiotnika w stosunku do niebudzącego wątpliwości warsztatu naprawczego nie jest stosowne, ale… z drugiej strony pierwsze użycie wydaje się nieco lepsze niż drugie.
  • na raz tylko jeden pkt
    11.04.2002
    11.04.2002
    Szanowni Państwo,
    Oto moje pierwsze pytanie do Poradni, ale na pewno nie ostatnie. Mam bowiem mnóstwo różnorakich wątpliwości, a słowniki, niestety, nie radzą sobie z ich rozwiązywaniem. Ale zanim zadam to konkretne pytanie, proszę o jedno wstępne wyjaśnienie: dlaczego napisali Państwo powyżej, w „słowie wstępnym": „prosimy pytać tylko o jedną rzecz na raz” – chodzi mi o rozdzielną pisownię wyrażenia na raz. Azaliż nie stoi w słowniku (m.in. NSO PWN!), iż należy je pisać łącznie w znaczeniu 'jednocześnie'? A przecie właśnie taki sens ma tu owo wyrażenie. Uprzejmie proszę o pilną odpowiedź i – chyba – korektę.
    Pora na pytanie właściwe:
    Czy wyraz punkt należy uznać za pojęcie matematyczno-fizyczne i wobec tego jego skrót pkt w przypadkach zależnych pisać bez kropki, czy raczej traktować jak „zwykły” rzeczownik i stawiać kropkę w dopełniaczu itd., jak w skrótach mgr, dr, bp itp. Wydaje mi się, że słuszna, no i znacznie prostsza, jest ta pierwsza interpretacja. Tylko dlaczego słowniki (przeszukałem ich kilkanaście!) robią unik i podają hasło pkt wyłącznie w mianowniku? A może się mylę, może w którymś ze słowników określono ten „szczegół"?
    Serdecznie pozdrawiam Redaktorów Poradni, dziękując za tę cenną inicjatywę, jaką jest doradzanie via internet (Internet?).
    Krzysztof Szymczyk, Opole
  • nazwy mieszkańców miast w Biblii
    6.09.2005
    6.09.2005
    Witam,
    Zauważyłem że tłumacze biblijni konsekwentnie piszą nazwy mieszkańców miast z dużej litery, jak na przykład: Cyrenejczyk, Laodycejczyk, Tesaloniczanin, Efratyta, Awwita. Czy powinno się kontynuować tą tradycję?
    Dziękuję,
    Krzysztof
  • nieboszczyk objazdowy
    4.08.2003
    4.08.2003
    Szanowni Państwo!
    Mam taki problem. W akcie zgonu członka rodziny spisanego w 1922 roku w południowej Wielkopolsce jest stwierdzenie: „…córka nieboszczyka objazdowego…”. Prosiłbym o wyjaśnienie, czy jest to nazwa pełnionej funkcji, czy nazwa zawodu i co było zadaniem nieboszczyka objazdowego. W posiadanych słownikach i encyklopediach nie znalazłem definicji tego pojęcia. Będę bardzo wdzięczny za wyjaśnienie.
    Serdecznie pozdrawiam
    K. Josiński
  • Niejednemu psu Burek
    9.05.2017
    9.05.2017
    Nie jednemu czy niejednemu psu Burek na imię? Czy mamy tu niedopowiedziane lecz wielu i trzeba to pisać osobno, czy może już pierwsze słowo w powiedzeniu wskazuje, że chodzi o wielu czworonogów, więc zasadna byłaby pisownia łączna? W książkach różnie bywa z tym Burkiem (https://www.google.com/search?tbm=bks&q=%22na+imi%C4%99+Burek%22), dlatego proszę Poradnię o rozwianie wątpliwości.
  • Nie nadużywajmy wielkiej litery!
    24.06.2016
    24.06.2016
    Ostatnio spotkałem się z pisownią wielką literą w ofercie banku dotyczącej Konta X (nie podaję pełnej nazwy, aby nie robić reklamy), którego nazwę (dwuczłonową) zapisano wielkimi literami. Podobnie w ofercie jednego z przewoźników kolejowych pojawiły się ostatnio tzw. strefy ciszy, zapisywane każdorazowo wielkimi literami (Strefa Ciszy). Czy można uzasadnić te wielkie litery?

    Z poważaniem
    Antoni M.
  • nieodmienność nazwiska na życzenie
    28.10.2011
    28.10.2011
    Wiem, że problem odmiany nazwisk był poruszany w poradni już wielokrotnie i powinniśmy je odmieniać, ale jak postąpić w przypadku, gdy właściciel nazwiska sobie tego nie życzy? Zapraszamy Wojciecha Spirydowa czy Wojciecha Spirydow, Kamila Jacobsa czy Kamila Jacobs, Damiana Odora czy Damiana Odor, Adriana Fąsa czy Adriana Fąs, Zofię Tyburczą czy Zofię Tyburczy?
    Z góry dziękuję za odpowiedź.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego