zawodzić
-
-anse i -ansy9.10.20079.10.2007Niektóre rzeczowniki kończące się na -ans mają w słownikach podwójną formę mianownika lm. -anse/-ansy (pasjans, ambulans, dyliżans, romans), inne mają wyłącznie -ansy (szympans, sekans, sekstans, trans), a jeszcze inne tylko -anse (kwadrans, niuans, fajans, rezonans). Czy istnieje reguła pozwalająca rozpoznać przypadek bez zaglądania do słownika (nie zawsze jest pod ręką, a intuicja zawodzi)? Np. fidrygans?, bilans?, uzans?, rothmans (papieros marki Rothmans)?
-
Do widzenia panu27.10.201027.10.2010Zdarza mi się słyszeć „Dzień dobry panu”, co nie budzi moich wątpliwości, bo można to powitanie rozwinąć do „Życzę panu dobrego dnia”. Podobne myślenie zawodzi jednak w przypadku pożegnania „Do widzenia panu”, które jest dla mnie zupełnie nielogiczne. Czy norma językowa je akceptuje?
-
drewno5.11.20105.11.2010Zastanowia mnie definicja słowa drewno w słowniku sjp.pwn. O ile możliwości 1 i 3 nie budzą mojej wątpliwości, to druga: kawałek porąbanego drzewa jest dla mnie niezrozumiała. Do tej pory uważałem, że drewno oznaczało stos kawałków drewna. Z definicji jednak wynika, że pojedynczy kawałek też jest drewnem, a nie, jak sądziłem, kawałkiem drewna (ew. polanem, drewkiem, bierwionem itp.). Przy takiej definicji należałoby bowiem na kulkę z łożyska mówić stal, a na jednorazowy kubek – plastik.
-
kłopotliwy podmiot szeregowy6.09.20146.09.2014Której formy czasownika należy użyć w poniższym zdaniu? „Nie pozwól, żeby cokolwiek ani ktokolwiek powstrzymał/ powstrzymało/ li cię…”.
Łączę wyrazy szacunku
Dorota -
kobieta-wampir czy kobieta wampir?27.07.200127.07.2001Który zapis jest poprawny: kobieta-bluszcz czy kobieta bluszcz? W publikacjach zazwyczaj spotyka się tę pierwszą formę, podczas gdy Nowy słownik ortograficzny PWN zaleca rozłączną pisownię podobnego wyrażenia, tzn. kobieta wampir.
-
Kto mieszka w Kostaryce?25.10.201125.10.2011Jak brzmi dopełniacz i biernik liczby mnogiej od słowa Kostarykanin. Słownik ortograficzny PWN podaje Kostarykan, słownik poprawnej polszczyzny PWN Kostarykanów?
-
lektorować17.09.201117.09.2011Jakie są szanse na „ułaskawienie” słowa lektorować? Potocznie niektórzy używają go na określenie czytania na głos, szczególnie publicznego, np. przetłumaczonych dialogów w zagranicznych filmach. Zdaję sobie sprawę, że nie ma go w słownikach (poza słownikiem języka górnołużyckiego) i nie jest używane przez osoby dbające o poprawną polszczyznę. Jednak byłoby bardzo wygodne. Samo czytać ma zbyt szerokie znaczenie, a czytać publicznie razi długością. Może istnieje jakieś inne, rodzime określenie?
-
najbardziej zachodni13.09.201213.09.2012Dzień dobry!
Czy można powiedzieć „Najbardziej na zachodzie [omawianego obszaru] położony jest masyw Połoniny Wetlińskiej”? Czy nie powinno być raczej „Najdalej na zachodzie…”? A może najbardziej/najdalej na zachód? Podobnie moje wątpliwości budzi sformułowanie: najbardziej zachodnia część grzbietu: czy coś może być bardziej lub mniej zachodnie?
Mimo poszukiwań nie znalazłam omówionych wyrażeń tego typu, mam więc nadzieję, że Poradnia rozwieje moje wątpliwości.
Dziękuję i pozdrawiam. -
nazwy mórz i oceanów23.02.201123.02.2011Szanowni Państwo,
interesuje mnie problem (chyba) etymologiczny. Dwa z trzech oceanów mają nazwy kończące się na -yk. To samo dotyczy dwóch mórz (Adriatyk i Bałtyk, o ile nie zawodzi mnie wiedza geograficzna). Dlaczego nazwy tych właśnie akwenów kończą się na -yk, a inne nie?
Kłaniam się -
Niezbicie
1.07.20221.07.2022„Do końca lipca niezbicie opublikowany zostanie drugi tom.”
Uznałbym to zdanie za niewątpliwie (a nie „niezbicie”) błędne, gdyby nie fakt, że napisał je edytor tekstów jednego z wydawnictw, polonista, dr hab. Czy zawodzi mnie tutaj moje poczucie poprawności językowej? Czy słowa „niezbicie” i „niewątpliwie” zawsze można stosować jako w pełni równoznaczne?
Z wyrazami szacunku
Tadeusz W. Drwal
