zmiany-przeniesione
  • zm. przen.
    14.04.2012
    14.04.2012
    Co oznacza skrót zm. przen.?
  • zapis cyfrowy na początku zdania
    21.12.2012
    21.12.2012
    Szanowni Państwo,
    spotkałem się z wieloma opiniami, iż nie należy zaczynać zdania od cyfry. Pytanie moje więc brzmi: czy zgodnie z zasadami poprawnej polszczyzny możemy rozpoczynać zdania od cyfry? Na przykład: „17 lipca 1875 urodził się wielki poeta”. Czy może poprawniej brzmiałoby zdanie: „Dnia 17 lipca 1875 urodził się wielki poeta”.
    Z góry dziękuję za odpowiedź
    Czytelnik
  • Boyé Lafayette De Mente: odmiana i wymowa; Jensen jako [ʤensen]
    25.05.2018
    25.05.2018
    Szanowni Państwo,
    pisarz Boyé Lafayette De Mente jest Amerykaninem, zatem zgodnie z poradą https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/wymowa-obcych-nazwisk;2130.html jego imię i nazwisko powinniśmy wymawiać po amerykańsku — czyli właściwie jak? A co za tym idzie — jak je odmieniać?
    I jeszcze to samo pytanie odnośnie do amerykańskiego matematyka Ronalda Björna Jensena (wymowa drugiego imienia i nazwiska).

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Czas przyszły potrafić
    7.02.2020
    7.02.2020
    Dzień dobry!

    W gronie znajomych dyskutowaliśmy ostatnio temat odmiany czasownika potrafić, a konkretnie jego formy w czasie przyszłym, który z kolei był już przedmiotem pytania w Poradni: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/potrafie;11101.html. Skąd się bierze to, że forma złożona czasu przyszłego będę potrafił budzi wątpliwości autorów słownika poprawnej polszczyzny, jeśli dopuszczamy aspekt niedokonany czasownika potrafić?

    Jest to szczególnie interesujące w kontekście przywołanego przez Państwa, dawniej używanego czasownika potrafiać. Skoro zmienił on pisownię i upodobnił się w ten sposób do potrafić, de facto nadając temu drugiemu aspekt niedokonany, to czemu zmiana pisowni nie miałaby mieć miejsca w przypadku złożonej formy czasu przyszłego: będę potrafiał przekształciłoby się wtedy w będę potrafił.

    Taki sposób przedstawienia zagadnienia możliwy jest być może tylko w przypadku filologicznego dyletanctwa, do którego się przyznaję, niemniej opis ten wydaje mi się bardziej adekwatny niż stwierdzenie, że jeden czasownik zanikł, a drugi niezależnie nabył nowy aspekt. Powszechność użycia czasownika potrafić w aspekcie niedokonanym świadczy o tym, że potrafiać nie powinno było zaniknąć bez przeniesienia swojego znaczenia na nową formę, naturalne wobec tego wydaje się, by przeniosło i wzorzec odmiany, chyba że traktujemy potrafić jako swego rodzaju skamielinę językową, świadczącą o jego historii, ale niepodlegającą już żadnym adaptacjom w kwestii uzusu językowego.

    A może problemem jest niezgodność pomiędzy tym, co sugeruje znaczenie czasownika w jego aspekcie niedokonanym, a tym, na co wskazuje jego morfologia?

    Pozdrawiam
    Karol Cwalina
  • Jak zacząć list?
    22.06.2004
    22.06.2004
    Szanowni Państwo!
    Będę wdzięczny za rozstrzygnięcie wskazanej wyżej wątpliwości. Czy poprawny jest rozpowszechniający się zwyczaj rozpoczynania listu (pisma) zwrotem zakończonym przecinkiem, po którym występuje tekst pisany z wielkiej litery? Czy ta – przeniesiona z obcego języka – maniera jest zgodna z naszą tradycją językową? Sprawa interesuje mnie zarówno w odniesieniu do korespondencji prywatnej, jak i oficjalnej.
    Serdecznie pozdrawiam,
    Konstanty Pilecki
  • Kto może witać?
    23.05.2019
    23.05.2019
    Dzień dobry,
    w kilku ostatnio przeczytanych książkach zetknęłam się z czasownikiem witać w takiej oto postaci Przy wjeździe do miasta wita wieża lub Przy wejściu wita wypchana niedźwiedzica. Okrutnie mnie takie zdania rażą; mam wrażenie, że po czasowniku witać powinien występować rzeczownik w bierniku witać kogoś, coś.
    Czy mam rację? Nie daje mi to spokoju.

    Pozdrawiam.
  • Myślnik na końcu wiersza
    27.09.2018
    27.09.2018
    Chciałbym zapytać o myślnik, który jest w ciągu zdania i zostaje na końcu linii, po prawej stronie. W niemal każdej publikacji można zobaczyć, że jest on przenoszony na lewą stronę, na początek linii. Zawsze uczono mnie, że powinien zostać po prawej. Tak stoi w poradnikach i książkach do typografii. Zacząłem się już zastanawiać, czy coś się zmieniło? Czy jest to dopuszczalne, czy może wszyscy popełniają błąd – i skąd on się wziął? A może to jakaś moda na lewą półpauzę?

    Pozdrawiam
    Czytelnik
  • Nóż – nożem, ale róż – różem
    31.03.2017
    31.03.2017
    Chciałbym zapytać o słowo nóż i jego odmianę. Dlaczego kroimy nożem, a nie nóżem? Bo przecież mamy róż do policzków i malujemy się różem, a nie rożem.
    Dziękuję z góry za odpowiedź.
  • Serce jako ośrodek uczuć
    29.12.2015
    29.12.2015
    Szanowni Państwo,
    nie jestem pewien, czy jest to właściwe pytanie do językoznawców, ale spróbuję: Skąd właściwie wzięło się symboliczne traktowanie serca ludzkiego jako ośrodka uczuć? Czy jest w ogóle możliwe wskazanie jakichkolwiek źródeł takiego ujęcia? (Pismo Święte?).
    Do namysłu nad tym pytaniem skłonił mnie film „Bogowie”, w którym pewna kobieta obawiała się, czy aby po transplantacji serca u męża jego uczucia wobec niej nie ulegną zmianie.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • skutecznie uniemożliwić

    29.09.2023
    29.09.2023

    Czy wyrażenie „skutecznie uniemożliwić” jest poprawne?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego