żywotny
  • obejść Wezuwiusz czy Wezuwiusza?
    28.04.2005
    28.04.2005
    Jak powiedzieć: okrążyć (obejść) Wezuwiusz czy okrążyć (obejść) Wezuwiusza? Powstał spór, która forma jest poprawna. Uważam, że pierwsza, bo obejść łączy się z biernikiem: obejść stół, krzesło, strumyk, las czy Giewont. Ale jako przykład podano mi okrążyć Marsa (planetę). Uważam, że mam rację, ale już nie wiem, czy na pewno. Proszę o rozstrzygnięcie moich wątpliwości. Dziękuję.
  • odmiana nazw gier
    21.05.2010
    21.05.2010
    Jaki jest poprawny dopełniacz angielskich nazw gier brzmiących identycznie (lub niemal identycznie) w języku polskim, np. Portal, Storm, Crysis? Gracze odmieniają je z kocówką -a, mimo że wyrazy portal, sztorm, kryzys mają w dopełniaczu -u. Czy jest jakaś zasada dotycząca nazw własnych, która odróżnia tę odmiane od odmiany rzeczowników pospolitych?
    Dziękuję i pozdrawiam.
    Anna
  • odmiana nazw programów komputerowych
    18.10.2005
    18.10.2005
    Jak brzmi biernik nazw programów komputerowych (np. Word, Access, Excel)? Tak jak dopełniacz czy jak mianownik? Czy należy odmieniać Microsoft Office? Jeśli tak, jak brzmi dopełniacz? W słowniku ortograficznym podano tylko Microsoft Office Professional (ndm.).
  • ołówek i piórnik w wołaczu

    3.11.2023
    3.11.2023

    Jaką formę przyjmują rzeczowniki nieżywotne w wołaczu? Np. ołówek czy ołówku, piórnik czy piórniku? Kiedyś uczono mnie, że wołacz = mianownikowi, a tylko przy personifikacji (baśnie, poezja) używa się piórniku, ołówku, długopisie, itp. Dziś słyszę, że to błąd. Czy faktycznie? Z góry dziękuję za wyjaśnienie. Małgorzata

  • Padawan
    15.05.2017
    15.05.2017
    Szanowni Państwo,
    w sadze Gwiezdne wojny istotną rolę odgrywają padawani – młodzi adepci sztuki Jedi. Chciałbym dowiedzieć się czegoś więcej o tym słowie. Nie spotkałem go nigdzie poza tym kontekstem, czyżby zostało wymyślone na jego potrzebę? Obiło mi się o uszy, że – nazwijmy to szumnie – sfera duchowa świata Star Wars była inspirowana tradycjami Dalekiego Wschodu. Słowo padawan rzeczywiście pobrzmiewa gdzieś jakby z hinduska? Czy to dobry trop?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Przesada i przesadzanie
    20.09.2018
    20.09.2018
    Czy istnieje semantyczny bądź etymologiczny związek pomiędzy przesadzaniem w sensie przenoszenia roślin a przesadzaniem w sensie robienia czegoś w nadmiarze?
  • rodzaj męskoosobowy

    5.11.2023
    5.11.2023

    Interesuje mnie geneza i czas wyodrębnienia się rodzaju męskoosobowego. Kiedy mniej więcej (wiek, lata) dokonał się rozdział między „ci panowie” kontra „te psy” i czy był on w jakikolwiek sposób motywowany czynnikami pozajęzykowymi (np. społecznymi)? I czy można ten rozdział prześledzić na podstawie staropolskich tekstów?

    Pozdrawiam,

    KB

  • różności onomastyczne
    11.05.2010
    11.05.2010
    1) Jaki jest poprawny dopełniacz nazw gier, które brzmią identycznie w języku polskim i np. angielskim. Portalu czy Portala, Stormu czy Storma? Czy zawsze taki sam jak w odpowiadających im rzeczownikach pospolitych, czy jednak nie? A jeśli nie, to dlaczego?
    2) Czy odmieniamy nazwisko francuskie Henry, wymawiane [auri]? Podobny problem mam z Arsenem Lupinem. A jeśli odmieniamy, to jak brzmi wymowa? [Auriego]? [Lipena]?
    3) A jak powinna wyglądać odmiana skrótowca FIFA? FIFIE czy FIF-ie?
    Dziękuję
    Anna
  • smartfon
    3.12.2010
    3.12.2010
    Jak należy prawidłowo odmieniać słowo smartfon? Czy, analogicznie do telefonu, w dopełniaczu powiemy smartfonu, czy też raczej smartfona?
  • spółka i sztuka
    9.09.2002
    9.09.2002
    Szanowny Panie,
    mam dwa pytania:
    1. W jaki sposób zapisuje się skrót utworzony od spółka jawna: S. j., sp. j. czy też jeszcze inaczej?
    2. Słownik PWN nie odpowiada wyraźnie czy stawiamy kropkę po skrótach w przypadkach zależnych, konkretnie – sztuka w mianowniku zpisujemy szt., ale czy sztuk (dopełniacz) również wyrazimy jako szt.? Obiło mi się o uszy, ze takie „ruchome” traktowanie kropki dotyczy tylko kategorii żywotne. Prosze o odpowiedz.
    Z poważaniem,
    Piotr Kuźmiński
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego