������������������wczesny
  • O oboczność: nowa płyta Kayah i nowa płyta Kai
    24.09.2016
    24.09.2016
    Szanowni Państwo,
    porada Kahah budzi moją wątpliwość. Według niej powinniśmy pisać np. nowa płyta Kayah zamiast nowa płyta Kai, co wygląda dziwnie. SWTiK zaleca jednoznacznie: „(…) Wymowa decyduje również o tym, że np. imię Sarah (…) ma formy Sary, Sarze (…)”. Analogicznie do Sarah odmieniamy Kayah.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • oporny na coś

    15.12.2023
    15.12.2023

    Proszę o konsultację odnośnie poniższego zdania z przymiotnikiem oporny:


    „Wariant Arcturus ma być bardziej zakaźny niż jego poprzednicy. Może być także oporny na odporność nabytą dzięki szczepieniom lub przebytym w przeszłości infekcjom.”


    Wirus oporny na odporność – wydaje mi się być błędem zarówno logicznym oraz złego użycia znaczenia słowa oporny. Proszę o pomoc.

  • O przegłosach
    14.07.2020
    14.07.2020
    Proszę o wyjaśnienie i podanie nazwy procesu, który zaszedł w języku polskim, wskutek którego „e” bądź jać zamieniają się w „io” i porównanie go z podobnym zjawiskiem w języku rosyjskim i wyjaśnienie ewentualnego pokrewieństwa. Zjawisko w obydwu językach nie zawsze lub wręcz rzadko się pokrywa, np. pl pieśń piosenka, ale ru piesnia piesenka; pl. anioł, ale ru angieł; pl miotła, ale ru mietła. Czasem jednak pokrywa się, np. w imieniu Piotr bądź słowie pomiot.
    Dziękuję za info!
  • ów
    12.10.2006
    12.10.2006
    Ostatnio, czytując amatorską twórczość literacką umieszczaną w Internecie, zauważyłam, że wielu autorów, zwłaszcza początkujących, nadużywa (jak mi się wydaje) słowa ów, często nawet go nie odmieniając (przykład: „Wyszła z ów swojskiego miejsca”). Moje pytanie brzmi: w jakich dokładnie okolicznościach i kontekstach użycie słowa ów w znaczeniu 'ten konkretny' będzie poprawne, a w jakich nie? W jakich okolicznościach należy to słowa odmieniać, a w jakich można pozostawić nie odmienione?
  • paść, ale dać radę
    25.09.2007
    25.09.2007
    Czy poprawne jest wyrażenie padł nowy rekord? Według mnie paść może stary rekord (nie jest już ważny), tak jak został pobity stary rekord. Czy mam rację?
    Tak samo jakoś nie pasuje mi padła wygrana, padła odpowiedź. Jakoś nie pasuje mi tutaj użycie słowa paść.
    I interesuje mnie pochodzenie wyrażenia dać radę. Zawsze sobie myślę – komu dać tę radę i na jaki temat? :-)
    Z wyrazami szacunku
    Michał Brandt
  • pejoratywizacja znaczeń wyrazów
    23.01.2014
    23.01.2014
    Według Etymologicznego słownika języka polskiego Andrzeja Bańkowskiego słowo pierdolić było przed XIX wiekiem „słowem całkiem «przyzwoitym», używanym i w salonach (dla eufonii swojej)”, co poparto cytatem z Józefa Wybickiego. Czy są w języku polskim inne słowa, które z biegiem czasu nabrały odcienia wulgarnego, nie zmieniając przy tym znaczenia?
  • perfum i perfumy
    15.04.2015
    15.04.2015
    Z pluraliami tantum jest tak, że choć czasem łatwo utworzyć liczbę pojedynczą, choć się ona przydaje i choć praktycznie jest w użyciu, to… trudno przekonać do niej językoznawców. Np. wyraz perfuma oceniono tu negatywnie już 4 razy. Perfumy jako roztwór rzeczywiście nie potrzebują l. poj., ale czy perfuma w znaczeniu 'pojemnik perfum' (jak woda w znaczeniu 'butelka wody') jest do przyjęcia? A perfumka? Żona mówi „Kup mi perfumkę” i to jest całkiem inny przekaz niż „Kup mi perfumy”.
  • Pierwotne polskie słowo oznaczające kolor/barwę

    31.01.2022

    Pierwotne polskie słowo oznaczające kolor/barwę - czy to odcień?


    Dzień dobry,

    Niedawno zastanawialiśmy się z lubą, jak mogli Polacy/Słowianie określać kolory i barwy/farby, zanim też zaczerpnęli te nazwy z języków odpowiednio romańskich i germańskich. Czy istnieje jakieś pierwotnie nasze określenie na kolor? Czy to może odcień?

  • Pochodzenie spójnika zanim.

    26.03.2021
    26.03.2021

    Szanowni Państwo,

    skąd wzięło się słowo zanim? Wydaje się, że jest to zbitek słów „za + on”. Jednak znaczenie przeczy tej intuicji: zanim oznacza przecież coś przed, a nie za, co ma odpowiednik np. w angielskim before czy włoskim prima. Bardzo proszę o wyjaśnienie etymologii tego słowa.

    Pozdrawiam, P.R.

  • pod rząd i z dużej litery
    7.07.2006
    7.07.2006
    Czemu piąty pod rząd to błąd, skoro tańczymy pod melodię? Nikt np. nie twierdzi, że iść pod słońce to błąd, bo idzie się ku słońcu. Przykłady przyimkowej dowolności w ramach poprawności można mnożyć.
    Nadto przyimki z natury są kapryśne – w SJP w ma 24 podpunkty, w słownikach dwujęzycznych nie ma prosto w = in, tylko jest moc niespójnych przypadków.
    Pod rząd i z dużej litery nie są wariantami, tylko błędami. Czym tak podpadły?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego