[21] 7.5. Pisownia -ji, -i lub -ii w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku rzeczowników żeńskich zakończonych na -ja lub -ia

7.5. [21] Pisownia -ji, -i lub -ii w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku rzeczowników żeńskich zakończonych na -ja lub -ia
A. Rzeczowniki zakończone na -ja występującym po s, z, c mają w tych przypadkach zakończenie -ji, np.
Rosja – Rosji, misja – misji, Azja – Azji, poezja – poezji, edukacja – edukacji, restauracja – restauracji, stacja – stacji,
natomiast rzeczowniki zakończone na -ja występującym po samogłoskach mają zakończenie -i, np.
aleja – alei, epopeja – epopei.
B. Rzeczowniki zakończone na -ia mają zakończenie -ii lub -i. Wiąże się to z poczuciem rodzimości czy obcości wyrazu, a także z wymową postaci mianownika:
a) jeśli -ia występuje po spółgłoskach wargowych p, b, f, w, m, to bez względu na wymowę w wyrazach rodzimych i przyswojonych piszemy -i, natomiast w wyrazach obcych -ii, np.
Słupi, głębi, hrabi, murgrabi, skrobi, Karwi, trzewi, rękojmi, ziemi;
daktyloskopii, hemoterapii, Kolumbii, ksenofobii, dystrofii, filozofii, hagiografii, mafii, Jugosławii, szałwii, akademii, anemii, epidemii;
b) jeśli -ia występuje po t, d, r, l, k, g, ch (czyli w wyrazach zapożyczonych), to piszemy -ii, np.
apatii, empatii, kwestii, sympatii, Holandii, Normandii, hipochondrii, anomalii, ewangelii, kalii, autarkii, demagogii, kosmologii, hierarchii;
c) jeśli -ia występuje po n, to piszemy -ni w wyrazach, których zakończenie wymawiamy w mianowniku jako [-ńa], natomiast w tych wyrazach, których zakończenie wymawiamy jako [-ńja], piszemy -nii, np.
babuni, bieżni, Chyloni, drewutni, dyni, Ewuni, Gdyni, jaskini, łaźni, Oruni, palarni, palmiarni, pustyni, skoczni, uczelni, wartowni, zecerni;
aronii, Danii, dystonii, harmonii, ironii, Kalifornii, linii, opinii, Polihymnii.
UWAGA: W rzeczownikach obcego pochodzenia zakończonych na -ja oraz na -ia formy dopełniacza liczby mnogiej mają taką samą postać jak formy dopełniacza liczby pojedynczej, zarówno w mowie, jak i w pisowni, np.
tej lekcjitych lekcji
tej misjitych misji
tej procesjitych procesji
tej komediitych komedii
tej teoriitych teorii
tej akademiitych akademii
tej epidemiitych epidemii
tej mafiitych mafii.
Dla uniknięcia możliwych niejednoznaczności wolno po spółgłoskach c, s, z, t, d, r użyć zakończenia -yj (lekcyj, procesyj, aluzyj, partyj, komedyj, teoryj), po wszystkich innych spółgłoskach – zakończenia -ij (akademij, epidemij, mafij). Zakończenie to jest już jednak dziś wyraźnie nacechowane stylistycznie jako archaiczne lub książkowe, a jego użycie bardzo ograniczone.
UWAGA: W przypadku rzeczowników używanych tylko w liczbie mnogiej potrzeba wspomnianego odróżniania nie zachodzi, toteż piszemy zawsze tych ferii, wakacji, bakalii, konwulsji.
 
 
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego