i (łączące)
i
Słownik języka polskiego PWN*
jin I, in I, yin I [wym. jin] «w chińskiej filozofii klasycznej: żeński, negatywny pierwiastek zawarty w przyrodzie»
winien I, winna I, winno I
1. «mający do spłacenia należność, dług»
2. «mający jakieś zobowiązanie wobec kogoś lub zawdzięczający coś komuś, czemuś»
azali I, azaliż I daw. «partykuła wprowadzająca pytanie retoryczne, np. Azali droga, na którą wstąpiła, godna jest pochwały?»
byle I, byleby I
1. «spójnik wyrażający życzenie i warunek wykonania tego, o czym mowa w zdaniu nadrzędnym, np. Kup bułki, byle świeże.»
2. «spójnik wyrażający cel, którego minimalnym warunkiem osiągnięcia jest to, o czym mowa w zdaniu nadrzędnym, np. Zrobiłem to, byleś była zadowolona.»
dociec I — dociekać I «o wodzie: dojść lub dostać się gdzieś, ciekąc»
dosadzić I — dosadzać I «posadzić rośliny dodatkowo, obok już posadzonych»
ful I, full I
1. pot. «piwo jasne pełne»
2. «w pokerze: jeden z układów kart»
3. «w grze w kości: jeden z układów oczek»
I I «cyfra rzymska oznaczająca liczbę 1»
i I
1. «litera oznaczająca samogłoskę i lub miękkość poprzedzającej spółgłoski»
2. «samogłoska ustna»
3. «litera oznaczająca w numeracji porządkowej: dziewiąty»
i temu podobne, i tym podobne «wyrażenia używane przy wyliczaniu»
jang I, yang I [wym. jang] «w chińskiej filozofii klasycznej: męski, pozytywny pierwiastek zawarty w przyrodzie»
koh-i-noor [wym. koinur]
1. Koh-i-noor «jeden z najsłynniejszych diamentów świata, umieszczony w koronie królów brytyjskich»
2. przen. «coś niezmiernie cennego, zwłaszcza wielki i kosztowny diament»
ledwo I, ledwie I
1. «przysłówek komunikujący, iż to, o czym mowa, zostało z trudem osiągnięte, np. Ledwo zdał egzamin.»
2. «przysłówek komunikujący, iż od danego zdarzenia upłynęło bardzo niewiele czasu, np. Słońce ledwo zaszło.»
leworęczny I, leworęki I «posługujący się lewą ręką w czynnościach wykonywanych zwykle prawą»
• leworęczność
• leworęczność
maksi I, maxi I [wym. maks-i]
1. «mający maksymalne rozmiary, zasięg lub natężenie»
2. «o ubraniu: długi, sięgający do kostek»
maksimum I, maximum I [wym. maks-imum] «najwyższy stopień, największa możliwa ilość, wielkość lub wartość czegoś»
metalik I, metalic I [wym. metalik] «lakier o metalicznym połysku, też: samochód pomalowany takim lakierem»
na jeża I, na jeżyka I «o włosach: krótkie na kilka milimetrów i sterczące sztywno do góry»
naprzeciw I, naprzeciwko I «przyimek komunikujący, że coś znajduje się lub dzieje się w miejscu, do którego dana osoba lub rzecz jest zwrócona, albo że ktoś idzie w kierunku, z którego spodziewa się nadejścia danej osoby»
nawrócić I — nawracać I
1. «skierować się na poprzednie miejsce, zjawić się po raz wtóry»
2. «skierować kogoś, coś na poprzednie miejsce, do poprzedniego położenia»
3. «nawiązać do tego, o czym się mówiło, myślało itp.»
nonajron I, non-iron I [wym. nonajron] «tkanina z włókna sztucznego niewymagająca prasowania; też: wyrób z tej tkaniny»
• nonajronowy, non-ironowy
• nonajronowy, non-ironowy
odparować I — odparowywać I
1. «pozbawić jakieś ciało substancji ciekłych przez zamienienie ich w parę»
2. «utracić części płynne przez parowanie»
3. «przemienić się w parę»
odstać się I — odstawać się I «wrócić do poprzedniego stanu»
omal I, omalże I «przysłówek tworzący zwroty oznaczające bliską lokalizację czegoś, możliwość czegoś, np. Omal nie stracił przytomności z bólu.»
opatrzyć się I — opatrywać się I «przestać być atrakcyjnym»
otoczyć I — otaczać I
1. «ogarnąć coś ze wszystkich stron lub dookoła»
2. «obdarzyć kogoś jakimś uczuciem»
3. «obstąpić kogoś lub coś»
4. «stanowić czyjeś towarzystwo»
5. «stworzyć wokół kogoś lub czegoś jakąś atmosferę»
pośpieszny I, pospieszny I
• pośpiesznie, pospiesznie
1. «odbywający się lub wykonywany w pośpiechu»
2. «poruszający się lub działający szybciej od innych»
3. «podejmowany zbyt szybko lub nieprzemyślany»
• pośpiesznie, pospiesznie
przebrać I — przebierać I
1. «ubrać kogoś w coś innego»
2. «ubrać kogoś w strój charakterystyczny dla kogoś innego lub przedstawiający coś»
3. «zmienić komuś lub sobie jakąś część ubioru»
przebrać się I — przebierać się I
1. «ubrać się w coś innego»
2. «ubrać się w strój charakterystyczny dla kogoś innego lub przedstawiający coś»
przesadzić I — przesadzać I «wykopać roślinę z ziemi i umieścić w innym miejscu»
przestać I — przestawać I
1. «przerwać jakąś czynność»
2. «utracić możność odbierania jakichś wrażeń zmysłowych»
3. «o jakimś stanie, procesie itp.: skończyć się»
przyśpieszony I, przyspieszony I «szybszy niż zwykle»
purée I [wym. pire], piure I [wym. piure] «potrawa z gotowanych ziemniaków, grochu lub innych warzyw i owoców przetartych przez sito lub ugniecionych na miazgę»
rozpłaszczyć się I — rozpłaszczać się I
1. «stać się płaskim»
2. «położyć się lub przylgnąć do czegoś płasko»
rozsadzić I — rozsadzać I
1. «spowodować pęknięcie, rozerwanie czegoś przez parcie od wewnątrz»
2. «o doznaniach fizycznych: spowodować cierpienie trudne do zniesienia»
3. rozsadzać «o uczuciach, stanach psychicznych: rozpierać kogoś»
4. rozsadzać «wypełniać coś całkowicie»
5. «łamiąc obowiązujące normy, zniszczyć jakąś spójną strukturę»
rozwieść się I — rozwodzić się I «uzyskać rozwód»
spędzić I — spędzać I
1. «usunąć coś, kogoś z jakiegoś miejsca»
2. «pędząc, zgromadzić w jednym miejscu wiele osób lub zwierząt»
spoić I — spajać I
1. «połączyć ze sobą trwale różne przedmioty lub ich elementy»
2. «zjednoczyć kogoś lub coś»
ścienić I — ścieniać I «uczynić cienkim lub cieńszym przez obróbkę mechaniczną»
ugadać się I — ugadywać się I pot. «dojść z kimś do porozumienia»
utkać I — utykać I
1. «tkając, wykonać jakąś rzecz z przędzy»
2. «stworzyć coś, co swoim wyglądem przypomina ornamentykę dywanów»
3. daw. «przepleść czymś tkaninę, ubranie»
wideo I, video I
1. «technika rejestrowania na taśmie magnetycznej obrazu i dźwięku z możliwością natychmiastowego odtwarzania»
2. zob. magnetowid.
wyprzeć I — wypierać I
1. «usunąć skądś siłą kogoś lub coś»
2. «będąc lepszym, nowszym, popularniejszym, zająć miejsce czegoś»
wystrzelać I — wystrzeliwać I
1. «strzelając z broni palnej, pozabijać wielu ludzi, wiele zwierząt»
2. «strzelając, zużyć pewną ilość amunicji»
zapaść I — zapadać I
1. «zagłębić się w czymś miękkim lub sypkim albo osunąć się w głąb czegoś»
2. «stać się wklęsłym lub zagłębić się»
3. «opaść»
4. «skryć się w głębi czegoś»
5. «wpaść w chorobę»
6. «nadejść, nastąpić»
7. «pozostawić silne wrażenie»
zaperzyć się I — zaperzać się I «unieść się gniewem, gwałtownie broniąc swoich racji»
zaręczyć I — zaręczać I
1. «wziąć odpowiedzialność za kogoś lub za coś»
2. «zapewnić komuś coś»
3. «usilnie zapewnić kogoś o czymś»
zarysować I — zarysowywać I
1. «pokryć coś rysunkami»
2. «narysować lub uwidocznić kontury czegoś»
3. «przedstawić ogólny zarys czegoś»
zarysować się I — zarysowywać się I
1. «stać się widocznym»
2. «o sytuacji, problemie, perspektywie itp.: pojawić się»
zarzucić I — zarzucać I «oskarżyć kogoś o coś»
zastawić I — zastawiać I
1. «zapełnić jakieś miejsce, stawiając w nim wiele rzeczy»
2. «stawiając coś lub stojąc przed czymś, uniemożliwić dostęp do tego»
3. «zasłonić sobą kogoś, chroniąc go przed niebezpieczeństwem»
4. «umieścić gdzieś pułapkę, sieć itp.»
5. «urządzić zasadzkę, aby kogoś schwytać lub skłonić do czegoś»
zawieść I — zawodzić I
1. «nie zrobić tego, na co ktoś liczył»
2. «o urządzeniach, zmysłach, organizacji czegoś itp.: okazać się nieskutecznym, nie zadziałać»
3. «o planach, nadziejach itp.: nie spełnić się»
zegnać, zgonić I — zganiać I
1. «zmusić człowieka lub zwierzę do opuszczenia jakiegoś miejsca»
2. «goniąc, zgromadzić w jednym miejscu ludzi lub zwierzęta»
zgrać się I — zgrywać się I «o grupie ludzi: zacząć dobrze się rozumieć i sprawnie razem działać»
zjechać — zjeżdżać I
1. «jadąc z góry, znaleźć się niżej lub na dole albo zsunąć się po czymś»
2. «jadąc, zboczyć lub usunąć się z drogi»
3. «o autobusach, tramwajach itp.: skończyć trasę i wrócić do zajezdni, bazy»
4. «ześlizgnąć się z czegoś»
5. pot. «ostro skrytykować kogoś lub coś»
6. «o rozmowie, dyskusji: zostać skierowanym na jakiś temat»
7. zjeżdżać I pot. «uciekać, wynosić się skądś»
8. «przybyć gdzieś»
9. «jadąc, odwiedzić wiele miejsc»
znieść I — znosić I
1. «przenieść z góry na dół coś lub kogoś»
2. «nosząc jedną po drugiej, zgromadzić wiele rzeczy w jednym miejscu»
3. «zebrać różne informacje»
4. «niosąc, zabrać kogoś z miejsca, w którym został raniony lub doznał kontuzji»
5. «o prądzie wody, powietrza: sprawić, że statek, łódź, samolot itp. zboczył z drogi»
6. «o jakimś żywiole lub innych czynnikach: spowodować, że coś przestanie istnieć»
7. «o samicach ptaków: złożyć jaja»
8. «unieważnić przepis, ustawę itp. lub zlikwidować jakiś urząd»
9. daw. «zwyciężyć wroga w bitwie»
znieść się I — znosić się I «wykazać tolerancję wobec siebie wzajemnie»
zwlec się I — zwlekać się I
1. pot. «z trudem zejść skądś»
2. pot. «o wielu osobach: wlokąć się, zgromadzić się w jakimś miejscu»
a I
1. «pierwsza litera alfabetu»
2. «samogłoska ustna»
3. «litera oznaczająca w numeracji porządkowej: pierwszy»
4. «kilkakrotnie powtórzona głoska, nucona przy usypianiu dziecka»
5. «szósty dźwięk podstawowej skali diatonicznej»
aby I
1. «spójnik wprowadzający zdanie podrzędne wskazujące na cel czynności, np. Wyciągnął rękę, aby zerwać kwiat.»
2. «spójnik łączący zdanie nadrzędne porównujące stopień, w jakim dana cecha komuś lub czemuś przysługuje, z zależnym od tej cechy rezultatem czynności, o którym mowa w zdaniu podrzędnym, np. Był zbyt dumny, aby przyjąć pomoc.»
3. «spójnik łączący ze zdaniem nadrzędnym takie zdanie podrzędne, które komunikuje o zdarzeniu nieoczekiwanym, np. Deszcz przestał siąpić, aby po chwili rozpadać się na dobre.»
4. «spójnik wprowadzający zdanie podrzędne, używany zwykle po czasownikach i rzeczownikach wyrażających wolę, sąd, propozycję lub konieczność, np. Chcę, abyś przyszedł.»
5. pot. «spójnik przyłączający do zdania dodatkowy składnik, wyrażający życzenie lub warunek, np. Napisz coś, aby na temat.»
afgański I «dotyczący Afganistanu, Afgańczyków»
aga I
1. «tytuł grzecznościowy w niektórych krajach muzułmańskich»
2. «stopień oficerski w sułtańskiej Turcji»
agora I
1. «zgromadzenie obywateli w miastach-państwach starożytnej Grecji»
2. «centralny plac stanowiący miejsce obrad takiego zgromadzenia»
3. «miejsce, gdzie rozstrzygane są ważne sprawy»
agrafa I
1. «duża agrafka»
2. «ozdobna zapinka w kształcie agrafki»
3. «motyw dekoracyjny w kształcie ozdobnej klamry, umieszczany w miejscu łączenia elementów konstrukcyjnych»
akacja I
• akacjowy
1. «kolczaste drzewo lub krzew rosnące w Afryce i Australii»
2. zob. robinia.
3. «wolnomularski symbol nieśmiertelności i dążenia do doskonałości»
• akacjowy
akcja I
• akcyjny • akcyjnie • akcyjność
1. «zorganizowane działanie podjęte w konkretnym celu»
2. «działania bojowe»
3. «ciąg następujących po sobie zdarzeń w utworze literackim lub w filmie»
4. «atak w rozgrywkach sportowych»
• akcyjny • akcyjnie • akcyjność
akurat I
1. « partykuła podkreślająca, że jest dokładnie tak, jak to komunikuje wyraz, do którego się ona odnosi, np. Jest akurat pięć jabłek dla nas pięciorga.»
2. «partykuła wyróżniająca, ze względu na daną cechę, wskazany w kontekście obiekt i przeciwstawiająca go innym obiektom, które nie mają tej cechy, np. Te akurat banderole są oryginalne.»
alba I «biała szata liturgiczna duchownych katolickich, noszona pod ornatem»
albański I «dotyczący Albanii, Albańczyków»
albo I «spójnik wyrażający możliwą wymienność albo wzajemne wyłączanie się zdań lub części zdań»
ale I «spójnik wyrażający przeciwieństwo, kontrast lub odmienne treści»
alfa I
1. «nazwa pierwszej litery alfabetu greckiego Α, α»
2. «oznaczenie najjaśniejszej gwiazdy w danym gwiazdozbiorze»
aliści I daw. «spójnik wyrażający przeciwieństwo, kontrast lub odmienne ujęcie treści»
alpaka I
• alpakowy
1. «gatunek lamy»
2. «wełna lam, zwłaszcza alpak»
3. «gładka i błyszcząca tkanina, czasem w podłużne prążki lub tkane wzory»
• alpakowy
alwar I «podręcznik gramatyki łacińskiej używany w szkołach jezuickich dawnej Europy»
amazonka I
1. Amazonka mit. gr. «kobieta należąca do społeczności wojowniczek znad Morza Czarnego»
2. «kobieta jeżdżąca konno»
3. «damski strój do konnej jazdy»
amerykański I
1. «dotyczący Stanów Zjednoczonych Ameryki, Amerykanów»
2. «dotyczący Ameryki – kontynentu»
amonit I «materiał wybuchowy kruszący»
anglez I «długi, spiralnie zwinięty lok»
Synonimy
i (łączące)
Zagraj z nami!
