na��
Słownik języka polskiego PWN*
na
1. «przyimek tworzący wyrażenia oznaczające miejsce dziania się lub znajdowania się czegoś, np. Pracował na polu., miejsce lub kierunek, będące celem ruchu, czynności, np. Pojechali na Mazury.»
2. «przyimek tworzący wyrażenia oznaczające trwanie czegoś, okres, termin lub porę dziania się czegoś, np. Wyjechać na weekend.»
3. «przyimek tworzący wyrażenia oznaczające miarę, ocenę wielkości oraz zakres ich zastosowania, np. Gruby na palec.»
4. «przyimek tworzący z nazwami czynności wyrażenia określające cel, skutek lub sposób odbywania się tych czynności, np. Składać na pół.»
5. «przyimek łączący z nadrzędnymi czasownikami rzeczowniki stanowiące ich uzupełnienie, np. Liczyć na pomoc., z nadrzędnymi rzeczownikami wyrazy stanowiące ich uzupełnienie, np. Skrzynka na listy., lub z nadrzędnymi przymiotnikami wyrazy stanowiące ich uzupełnienie, np. Był chciwy na pieniądze.»
6. «przyimek tworzący wraz z rzeczownikami równoważniki zdań, np. Na zdrowie!»
7. «przyimek tworzący z przysłówkowymi określeniami kolorów wyrażenia precyzujące osiągnięcie koloru, np. Pomalował ściany na zielono.»
8. «przyimek tworzący z przysłówkami lub przymiotnikami wyrażenia oznaczające szczególne okoliczności dziania się czegoś, np. Spać na stojąco.»
9. «przyimek tworzący z przysłówkami oznaczającymi czas wyrażenia precyzujące ten czas, np. Przyjechali na krótko.»
10. «przyimek tworzący w połączeniu ze składnikami nieodmiennymi wyrażenia zleksykalizowane, oznaczające różne relacje przestrzenne, np. Wyjść na zewnątrz.»
na-
1. «przedrostek tworzący czasowniki pochodne od czasowników podstawowych wzmagający intensywność lub oznaczający realizację tego, co oznacza czasownik podstawowy, np. nazbierać»
2. «przedrostek tworzący czasowniki pochodne od przymiotników lub rzeczowników, np. naświetlać»
3. «część składowa rzeczowników, przymiotników i przysłówków mających za podstawę słowotwórczą połączenie przyimka na z rzeczownikiem w bierniku lub miejscowniku, np. nabrzeże»
4. «część składowa niektórych wyrazów powstałych wskutek połączenia przyimka na z innymi wyrazami, np. nadal»
na odczepne, na odczepnego, na odczepkę pot. «w celu pozbycia się kogoś lub uwolnienia się od czyjejś natarczywości»
na boku
• na boczku
1. «na prawej lub lewej stronie, z prawej lub lewej strony»
2. «z dala od czegoś»
3. «nieoficjalnie lub nielegalnie»
• na boczku
na jeża I, na jeżyka I «o włosach: krótkie na kilka milimetrów i sterczące sztywno do góry»
na jeża II, na jeżyka II «o sposobie obcięcia włosów: krótko na kilka milimetrów»
na odchodne, na odchodnym «w chwili odejścia»
na przedzie, na przodzie «jako pierwszy, przed kimś lub przed czymś»
bieg na przełaj «bieg odbywający się w terenie otwartym, z pokonywaniem przeszkód naturalnych»
chatka na kurzej nóżce, stopce «baśniowy domek czarownicy»
chłopiec na posyłki «chłopiec załatwiający drobne polecenia na zewnątrz zakładu pracy lub na jego terenie»
domek na kurzej nóżce, stopce «baśniowy domek czarownicy»
dziewczyna na posyłki «dziewczyna załatwiająca drobne polecenia na zewnątrz zakładu pracy lub na jego terenie»
hokej na trawie «gra podobna do hokeja na lodzie, rozgrywana na trawie piłeczką zamiast krążka»
jajko na miękko «jajko ugotowane tak, że białko jest twarde, a żółtko jest lekko ścięte»
jajko na twardo «jajko całkowicie ścięte po ugotowaniu»
jazda figurowa na lodzie «konkurencja łyżwiarska, na którą składają się określone ewolucje»
jazda na suwak «sposób organizacji ruchu pozwalający pojazdom jadącym pasem jezdni, który się kończy na płynne włączanie się do ruchu na pasie sąsiednim»
jazda szybka na lodzie «konkurencja łyżwiarska polegająca na pokonaniu określonego dystansu w jak najkrótszym czasie»
kłaść się na nowy kurs «zmieniać kierunek poruszania się statku, samolotu»
kłaść ster na burtę «przesuwać ster maksymalnie w prawo lub w lewo»
koło opisane na wielokącie «koło, którego okrąg przechodzi przez wszystkie wierzchołki danego wielokąta»
konferencja na najwyższym szczeblu «konferencja, w której uczestniczą głowy państw lub premierzy»
marzenie na jawie «utrata poczucia realności, stan pośredni między jawą a snem»
miasto na prawie niemieckim, magdeburskim «w średniowieczu: miasto mające organizację prawną wzorowaną na prawie miejskim Magdeburga»
na baczność «stojąc w pozycji wyprostowanej, z rękami opuszczonymi i przylegającymi ściśle do boków»
na bok «na lewą albo na prawą stronę»
na całego pot. «nie zważając na konsekwencje»
na chybcika pot. «w pośpiechu»
na czczo «bez jedzenia od wstania po nocnym śnie»
na czworakach «opierając się jednocześnie na dłoniach i na kolanach»
na darmo «niepotrzebnie»
na dobranoc «przed nocą lub przed zaśnięciem»
na dobre «w pełni lub w dużym stopniu»
na golasa pot. «bez ubrania»
na gorąco I «o potrawie: gotowany lub podgrzewany przed podaniem»
na gwałt pot. «koniecznie lub natychmiast»
na koniec «wreszcie lub na zakończenie»
na koń «komenda oznaczająca: dosiadać szybko koni i ruszać galopem»
na krzyż «tworząc kształt krzyża»
na kształt «w rodzaju, na podobieństwo czegoś»
na kupę pot. «na jedno miejsce»
na kupie pot. «razem i w dużej ilości»
na letniaka pot. «będąc lekko ubranym»
na lewicy «z lewej strony»
na leżąco «w pozycji leżącej»
na luzie I pot. «w sposób swobodny, bez skrępowania»
na luzie II pot. «zachowujący się swobodnie, bez skrępowania»
na nagusa pot. «bez ubrania»
na niby «o czynności udawanej, pozorowanej»
na niepewne «zdając się na los szczęścia»
na odjezdnym «na chwilę przed odjazdem»
na odwyrtkę pot. «inaczej niż należy lub inaczej niż inni»
na ogół «przeważnie, zazwyczaj»
na opak «inaczej, niż powinno być»
na ostatek pot. «na koniec»
na patataj pot. «byle jak, aby szybko»
na pewno «bez wątpienia»
na piechotę
1. «pieszo»
2. pot. «o czynnościach obliczeniowych: bez użycia narzędzi i środków pomocniczych»
na piśmie «za pomocą pisma, nie ustnie»
na początku «zanim nastąpiły inne rzeczy lub w pierwszym okresie»
na pohybel «na zgubę, na nieszczęście»
na pokaz II «dla pozoru lub efektu»
na poły «niecałkowicie lub niezupełnie»
na potem «na późniejszy okres»
na potęgę pot. «bardzo dużo, bardzo szybko lub bardzo intensywnie»
na pozór «inaczej niż w rzeczywistości, niż można sądzić»
na pożegnanie «w chwili pożegnania»
na półtwardo «częściowo nie dogotowując»
na prawo «w prawą stronę, po prawej stronie»
na próżno «bez oczekiwanego skutku i niepotrzebnie»
na przełaj «najkrótszą drogą, nie trzymając się wytyczonej trasy»
na przemian «jeden po drugim lub raz jeden, raz drugi»
na przestrzał «z jednego końca na drugi lub z dwu przeciwległych stron»
na przykład «wyrażenie wtrącone, poprzedzające wskazanie lub niepełne wyliczenie czegoś»
na przyszłość «w czasie, który nastąpi»
na raty II «kupowany lub sprzedawany w ratach»
na razie «póki się coś nie zmieni»
na równi «jednakowo z kimś lub z czymś, na tym samym poziomie»
Synonimy
Zagraj z nami!
