za  I

Słownik języka polskiego PWN*

za I
1. «przyimek tworzący wyrażenia komunikujące, że osoba lub rzecz znajduje się po przeciwnej stronie danego obiektu niż obserwator, np. Za katedrą wisiał orzeł w koronie., albo dalej niż obiekt, z którego pozycją jest porównywana, np. Stała w kolejce za starszym małżeństwem., lub niżej od tego obiektu w jakiejś hierarchii, np. Na liście rankingowej nasza klasa zajmowała drugie miejsce tuż za klasą matematyczną.»
2. «przyimek tworzący wyrażenia komunikujące, że ktoś lub coś posuwa się z tyłu danej osoby lub danego pojazdu, np. Autobus jechał za ciężarówką.»
3. «przyimek tworzący wyrażenia komunikujące, że ktoś lub coś znajduje się na zewnątrz danego obszaru albo przemieszcza się do miejsca położonego na zewnątrz niego, np. Nasze dzieci od dawna mieszkają za miastem.»
4. «przyimek przyłączający nazwę części ciała lub rzeczy, którą ktoś chwycił, np. Złapał chłopca za rękę.»
5. «przyimek przyłączający określenie przedmiotu transakcji, np. Dostała niewielkie honorarium za książkę., albo kwoty, którą ktoś zapłacił lub przyjął z tytułu jakiejś transakcji, np. Kup sobie loda za dwa złote.»
6. «przyimek tworzący wyrażenia wskazujące przyczynę jakiegoś zachowania, np. Pogniewała się na niego za spóźnienie., lub cel, warunki oraz sposób wykonania czynności, np. Modlili się za syna.»
7. «przyimek tworzący wyrażenia komunikujące o powtarzających się okolicznościach, które pociągają za sobą charakteryzowany skutek, np. Zdałem egzamin już za drugim podejściem.»
8. «przyimek tworzący wyrażenia wskazujące osobę, która miała robić to, co robi zamiast niej ktoś inny, np. Pójdź za mnie na to spotkanie., lub komunikujące, że ktoś robi czegoś bardzo dużo, przez wskazanie na liczbę osób, która zazwyczaj wykonuje daną czynność, np. Pracował za dwóch.»
9. «przyimek tworzący wyrażenia określające czas, po upływie którego nastąpi dane zdarzenie, np. Za dziesięć minut odjeżdżamy., lub jaki pozostał do danego punktu czasowego, np. Za kwadrans wybije północ.»
10. «przyimek tworzący wyrażenia określające czasy, w których nastąpiło dane zdarzenie, np. Za Kazimierza Wielkiego powstała Akademia Krakowska.»
11. «przyimek tworzący wyrażenia komunikujące o następowaniu po sobie takich samych czynności, zdarzeń lub odcinków czasu, np. Upływa dzień za dniem.»
12. «przyimek tworzący wyrażenia nazywające okres obejmujący stan rzeczy, o którym mowa, np. Nie zapłaciła pani czynszu za styczeń.»
13. «przyimek przyłączający określenie właściwości lub roli przypisywanej osobie albo rzeczy, np. Przez pomyłkę uznano go za złodzieja.»
14. «przyimek przyłączający nazwę przedmiotu uczuć lub upodobań, np. Szalał za nią.»
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego