• Czy wiesz, że...
    BIUSTONOSZ
    Biustonosz pochodzi od niemieckiego Büstenhalter i jest tzw.
    półkalką – w pierwszej części wynikiem oddania w piśmie niemieckiej wymowy słowa Büste, w drugiej wynikiem przetłumaczenia niemieckiego Halter ‛pojemnik lub inny przedmiot służący do trzymania czegoś’. Bliższy oryginałowi biusthalter nie zdążył się na dobre zadomowić w polszczyźnie, gdy stał się słowem przestarzałym. Rodzimy stanik (od rzeczownika stan) jest zaś słowem mniej precyzyjnym, gdyż oznacza też część damskiej sukni od ramion do pasa. Wśród słów, które przychodzą na myśl, jest jeszcze napierśnik – część kuchennego fartucha albo część zbroi. Różnica między kobiecym a męskim napierśnikiem dobrze ilustruje dawny społeczny podział ról kobiet i mężczyzn.
    Mirosław Bańko
     
  • Łatwo pomylić
    PÓŁKOWNIK, PUŁKOWNIK
    Półkownik to żartobliwe określenie filmu zatrzymanego przez cenzurę i nie dopuszczonego
    do dystrybucji, a więc odłożonego na półkę: „O ile zaś w II Rzeczypospolitej film (w początkach niemy) chętnie sięgał po tematykę powstańczą, to w Polsce Ludowej stała się ona tabu. W Młodości Chopina nie pokazano, od czyich kul giną młodzi uczestnicy listopadowej insurekcji, z filmu o Jarosławie Dąbrowskim wynikałoby, iż powstanie roku 1863 przygotowali rosyjscy oficerowie przy wsparciu niektórych Polaków. Kiedy zaś już w okresie stanu wojennego zostanie nakręcony Szwadron, to na dobrych parę lat podzieli on losy innych «półkowników»” (J. Tazbir, Silva rerum historicarum). Pułkownik zaś to oficer w wojsku, historycznie (a często i współcześnie) dowódca pułku. Dawniej zarówno pułk, jako i pułkownik pisano przez ó, gdyż wyrazy te zostały zapożyczone z języka staroruskiego, w którym miały samogłoskę o, w polszczyźnie wymienioną na ó, a w końcu na u.
    Mirosław Bańko
     
  • To ciekawe
    Damski bokser
    Czyli: ktoś, kto wykorzystując przewagę fizyczną, bije słabszych, zwłaszcza kobiety. Damski może być
    krawiec i fryzjer – są to mężczyźni, mający nie klientów, lecz klientki. Do żeńskich nazw tych zawodów (krawcowa, fryzjerka) nie dodajemy przymiotników od nazw płci. Bokser z natury rzeczy jest męski, niektórzy uważają, że nawet bardzo. Stąd to połączenie jest wyjątkowo piętnujące – ten, kto bije kobietę, nie jest żadną miarą męski.
    Jerzy Bralczyk
     
Słowo dnia: rządzić

Zagraj z nami!

Chcesz sprawdzić swoją znajomość języka?

Zagraj teraz

Zasady pisowni

98.B.1. [441] Cudzysłów i przytoczenia
W cudzysłów ujmujemy wszelkie przytoczenia, np.
Autor osiemnastowiecznego poematu o malarstwie, du Fresnoy, pisał: „Niech poezja będzie jak malarstwo, a malarstwo niech będzie podobne do poezji”.
(W. Tatarkiewicz)
Wyraz „biznesmenka” — moim zdaniem — przyjmie się w języku polskim.
Sławny artykuł „Wasz prezydent — nasz premier” ukazał się w „Gazecie Wyborczej”.
 
 
... >>

Zmieniają się czasy,
zmieniają się słowa

Zobacz w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, jak przez pół wieku zmieniło się słowo ekspansjonizm
Więcej słów

Powiedz to inaczej

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego