• Czy wiesz, że...
    BIUSTONOSZ
    Biustonosz pochodzi od niemieckiego Büstenhalter i jest tzw.
    półkalką – w pierwszej części wynikiem oddania w piśmie niemieckiej wymowy słowa Büste, w drugiej wynikiem przetłumaczenia niemieckiego Halter ‛pojemnik lub inny przedmiot służący do trzymania czegoś’. Bliższy oryginałowi biusthalter nie zdążył się na dobre zadomowić w polszczyźnie, gdy stał się słowem przestarzałym. Rodzimy stanik (od rzeczownika stan) jest zaś słowem mniej precyzyjnym, gdyż oznacza też część damskiej sukni od ramion do pasa. Wśród słów, które przychodzą na myśl, jest jeszcze napierśnik – część kuchennego fartucha albo część zbroi. Różnica między kobiecym a męskim napierśnikiem dobrze ilustruje dawny społeczny podział ról kobiet i mężczyzn.
    Mirosław Bańko
     
  • Łatwo pomylić
    PÓŁKOWNIK, PUŁKOWNIK
    Półkownik to żartobliwe określenie filmu zatrzymanego przez cenzurę i nie dopuszczonego
    do dystrybucji, a więc odłożonego na półkę: „O ile zaś w II Rzeczypospolitej film (w początkach niemy) chętnie sięgał po tematykę powstańczą, to w Polsce Ludowej stała się ona tabu. W Młodości Chopina nie pokazano, od czyich kul giną młodzi uczestnicy listopadowej insurekcji, z filmu o Jarosławie Dąbrowskim wynikałoby, iż powstanie roku 1863 przygotowali rosyjscy oficerowie przy wsparciu niektórych Polaków. Kiedy zaś już w okresie stanu wojennego zostanie nakręcony Szwadron, to na dobrych parę lat podzieli on losy innych «półkowników»” (J. Tazbir, Silva rerum historicarum). Pułkownik zaś to oficer w wojsku, historycznie (a często i współcześnie) dowódca pułku. Dawniej zarówno pułk, jako i pułkownik pisano przez ó, gdyż wyrazy te zostały zapożyczone z języka staroruskiego, w którym miały samogłoskę o, w polszczyźnie wymienioną na ó, a w końcu na u.
    Mirosław Bańko
     
  • To ciekawe
    Pisz do mnie na Berdyczów
    Czyli: zrywam z tobą stosunki, nie pisz do mnie, odczep się. To nieduże miasto
    niedaleko Żytomierza musiało uchodzić za zapadłą dziurę, zwłaszcza tamtejsze usługi pocztowe musiały być powszechnie nisko oceniane. List zapewne tam nie dojdzie, ale to i lepiej. Słowacki użył tego określenia w „Beniowskim”. Ten rodzaj zerwania więzi przyjacielskich czy choćby towarzyskich był przykry także ze względu na złośliwość.
    Jerzy Bralczyk
     
Słowo dnia: szczególnie

Zagraj z nami!

Chcesz sprawdzić swoją znajomość języka?

Zagraj teraz

Zasady pisowni

94.5. [414] Pytajnik zastępujący znaki interpunkcyjne oddzielające
Znak zapytania zastępuje znaki interpunkcyjne oddzielające oraz dwukropek, toteż w przypadku gdy dochodzi do zbiegu znaków, pytajnik pozostawiamy, a kropkę, średnik, przecinek i dwukropek powinniśmy pominąć, np.
Kto jest autorem słów: Czy wiesz, co to jest marzycielstwo? To jest tęsknota za prawdą – czy nie Narcyza Żmichowska?
Mocny Boże! Gdzie pałasz? gdzie pałasz?
(S. Żeromski)
Po znaku zapytania można postawić tylko wielokropek, myślnik albo wykrzyknik (oraz cudzysłów i nawias zamykający):
A rewolucja?... Ten chrzcin obrzęd krwawy
Odradzającej się ludzkości?...
(J. Kasprowicz)
Gdzież są twoje szklane domy? – rozmyślał, brnąc dalej. – Gdzież są twoje szklane domy?
(S. Żeromski)
 
 
... >>

Zmieniają się czasy,
zmieniają się słowa

Zobacz w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, jak przez pół wieku zmieniło się słowo inkwizycja
Więcej słów

Powiedz to inaczej

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego