odważnych intelektualistów, gotowych się z nimi zmierzyć, jest to proces &lt;orig&gt;niezakończony&lt;/&gt;. Dowodzą tego ukraińskie dyskusje o kwestiach rosyjskiej i radzieckiej, polskiej czy żydowskiej, a także o kwestii religijnej.<br><br>Ukrainę kształtowało chrześcijaństwo, ale także konflikty na tle jego podziałów. Utrzymują się one do dziś, głównie w ukraińskim prawosławiu, ale też między Cerkwią a unitami oraz miejscowymi protestantami. Złagodziła te napięcia wizyta Jana Pawła II na Ukrainie (2001). Większość ukraińskich Kościołów wezwała do jedności i pokoju, kiedy zaostrzył się obecny kryzys. W dniach pomarańczowej rewolucji nie to jednak jest najważniejsze. Jej zgniecenie prawdopodobnie zamroziłoby te dyskusje, tak potrzebne w tworzeniu nowoczesnej świadomości narodowej