Wojtyła, to dobra znajomość marksizmu i realnego komunizmu. Nie była dlań atrakcyjna ani doktryna dialektyki historycznej, ani walki klas, ani przewodniej roli partii, ani też ludowej sprawiedliwości. Ich teoretyczna sprzeczność z chrześcijaństwem oraz praktyczne bankructwo były dlań oczywistością. Dlatego od początku wyraźnie się przeciwstawiał horyzontalnemu odczytywaniu Pisma świętego, zastępowaniu Chrystusa Ewangelii Chrystusem z karabinem na ramieniu, Chrystusem-rewolucjonistą czy pierwszym socjalistą oraz lokalizowaniu Trzeciego i Czwartego Rzymu w Moskwie i Hawanie. To z jego inspiracji w latach 80. opracowano dwa fundamentalne dokumenty o teologii wyzwolenia. Pierwszy, pokazujący płynące z niej niebezpieczeństwa i możliwości nadużyć, oraz drugi ukazujący głęboki sens chrześcijańskiego wyzwolenia