przekonanie, że heroiczna przeszłość może kształtować przyszłość Polski, był znaczny i świadomy. Już na emigracji, sporządzając rejestr najważniejszych wydarzeń puławskich, Wirtemberska sprecyzowała trafnie rolę, jaką pełniły Puławy porozbiorowe. Pisała mianowicie o małym modelu ojczyzny tam restytuowanym i o „świętym ogniu patriotyzmu" świadomie pielęgnowanym. Kiedy z inicjatywy Czartoryskiej przystąpiono w Puławach do pracy nad Opisem niektórych pamiątek zachowanych w Świątyni Sybilli w Puławach (udział wzięli: Franciszek Morawski, Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, Andrzej i Kajetan Koźmianowie, Jan Paweł Woronicz, Adam J. Czartoryski) Wirtemberska przygotowała dwa szkice. Sporządziła portret polskiego rycerza bez trwogi i skazy – Stanisława Mokronowskiego, a w eseju następnym pt