roku 1812 pod laską Adama Kazimierza Czartoryskiego, jest także Koźmian autorem kilku płomiennych odezw i uniwersałów, w których wzywa rodaków do najwyższych ofiar i poświęceń na polu walki w imię powstającej z grobu Ojczyzny, zarazem zaś wyraża gorącą wiarę w ostateczne zwycięstwo wielkiego Cesarza Francuzów i klęskę rosyjskiego „uciemiężyciela". Rychło jednak doszło do upadku Napoleona, który Koźmian przeżył nie tylko jako klęskę polityczną, ale i osobistą. Głęboko odczuty zawód i rozczarowanie zmusiły go także do gruntownego zrewidowania wyznawanej dotąd orientacji politycznej, koncepcji historiozoficznych oraz przeświadczeń filozoficzno-moralnych. W konsekwencji zaś, po krótkim okresie wahań i rozterek, spowodowanych głównie skrupułami natury