przegraną. Interpretacja ta nie uzasadnia ignorowania przyczyn ekonomicznych i społecznych rewolucji Gorbaczowowskiej. Głosi ona tylko, że wiele z tych przyczyn, takich jak np. degeneracja kadr, demoralizacja ludności i "feudalizm mafijny", miało bezpośrednio związek z kryzysem ideologicznym i że ogólna sytuacja ZSRR w połowie lat osiemdziesiątych nie była aż tak katastrofalna, aby "zmusić" sekretarza generalnego KPZR do podjęcia zdecydowanie nieortodoksyjnej i wysoce ryzykownej terapii. Wybitny sowietolog amerykański, Adam Ulam, ma rację twierdząc, że główną przyczyną upadku ZSRR było "załamanie się jego misji ideologicznej". W swej przeszłości reżym radziecki "wykazał bezprecedensową w historii żywotność", zdolny był przetrwać takie katastrofy, jak kolektywizacja, pociągająca za