obrońcy. Następnie Custine pisze tak, jak gdyby znał perypetie pani Sowińskiej. W Rosji &lt;page nr=291&gt; władza najwyższa "powołuje do życia nie istniejących krewnych, postępuje z rodzinami tak, jak ogrodnik z drzewami, okrzesując je z gałęzi, karczując lub szczepiąc na nich, cokolwiek mu się spodoba".<br>Car posiada tam władzę potężniejszą od władzy Boga, albowiem ten jest panem przyszłości, "gdy tymczasem cesarz przekształca przeszłość. Prawo nie działa wstecz, ale kaprys despoty działa"17. Tak więc znane powiedzenie Samuela Butlera, iż historycy bywają potężniejsi od Boga, ponieważ nawet on nie jest w stanie zmienić przeszłości, zaistniało już dość wcześnie.<br>Nie rozumiała tego zupełnie Sowińska, obrażona z