pośrednie, nawet bowiem w zjawiskach telepatii, tj. przekazywania myśli do świadomości drugiej osoby, wskazuje się na domniemany czynnik materialny (fale umysłowe). Tym bardziej w zwykłym, codziennym procesie komunikowania zawarty jest znak i jego materialny nośnik, czyli środek komunikowania, inaczej medium. Na tym jednak, na ogół, kończy się zgoda powszechna wśród badaczy komunikowania. W odróżnieniu od terminu komunikowanie, termin medium (środek komunikowania) nie tylko jest rzadko definiowany, ale bywa przez jednego autora używany w różnorodnych znaczeniach. Medium może być:<br>- Język (w sensie języka naturalnego) jako środek porozumiewania się (w danej społeczności);<br>- Znaki językowe lub wszelkie systemy znaków (słowo mówione, gest, mimika, obraz