z narzuconymi sobie ograniczeniami - czyli z niemożnością pełnego wyrażenia krytycznej opinii o własnym społeczeństwie czy prawdy innej niż wspólnotowa lub służąca dobremu samopoczuciu wspólnoty - uważał te ograniczenia i niemożności za dziedzictwo naszej porozbiorowej historii. "Tu żyje pamięć nie walk wewnętrznych, lecz zdrad" - pisał, uzasadniając swą myśl następująco: "nie było takiego bohaterstwa, nie było takiej cnoty, którymi [nie umiałaby] się posłużyć któraś z ościennych kancelarii i bodaj cień podejrzenia rzucić, bodaj kroplę trucizny wpuścić w tkankę wewnętrznych polskich dziejów".<br> Nie sądzę, ażeby lęk przed byciem okrzykniętym zdrajcą czy anty-Polakiem trzeba było tłumaczyć aż tak odległym dziedzictwem czy łączyć go (jak czynią