lokują się na wyższych poziomach struktury organizacyjnej systemu zarządzania przedsiębiorstwa produkcyjnego. Na ogół są podporządkowane naczelnemu i średniemu kierownictwu.<br>Specjalizacja pracy członków naczelnego kierownictwa prowadzi do powstania w strukturze hierarchicznej tzw. pionów (służb), obejmujących w "układzie pionowym" wszystkie jednostki organizacyjne (administracyjne, produkcyjno-administracyjne i produkcyjne) służbowo podporządkowane poszczególnym członkom naczelnego kierownictwa (zgodnie z zasadami: jedności rozkazodawstwa i jednolitości kierownictwa). Powstawanie pionów w strukturze organizacyjnej, z uwzględnieniem rozmieszczenia podstawowych poziomów zarządzania oraz typów jednostek, poglądowo przedstawiono na rysunku 4.5.<br>Szef pionu najczęściej pełni funkcję wicedyrektora lub wiceprezesa przedsiębiorstwa. Typowe piony występujące w przedsiębiorstwach produkcyjnych to: pion przygotowania produkcji (badań i rozwoju