wyniku oddziaływania z wysokoenergetycznym pociskiem, cząsteczka bezzwłocznie dysocjuje (w 1013).<br> Początkowo cząsteczka jest wzbudzona lokalnie przy pewnym wiązaniu. Energia wzbudzenia rozkłada się szybko na całą cząsteczkę; jeżeli przekroczy ona energię któregoś z wiązań, to właśnie wiązanie zostanie przerwane. W cząsteczce organicznej np. prawdopodobieństwo dysocjacji jest większe dla wiązania nasyconego niż nienasyconego ze względu na różnicę w energiach wiązania. W reakcji ((...))<br><br>przerwane jest najsłabsze wiązanie, chociaż pierwotne wzbudzenie występuje przy wiązaniu ((...)) <br> Wzbudzone cząsteczki mogą tworzyć jony w zderzeniach: ((...)), chlorowce, ((...)), trwałe wolne rodniki, jak NO, difenylopikrylohydrazyl (DPPH), węglowodory nienasycone. Przykładem reakcji zmiatania rodników jest np. ((...)) Stosuje się również szeroko zmiatacze jonów, jak amoniak