wreszcie niejasność kondycji samej literatury, gwarancję wielkości dzieła upatrywał jednak poza nim samym. "W literaturze nie ma wybitności bez światopoglądu" - zaznaczał. Ten rodzaj redukcji stał się szczególnie powszechny w latach osiemdziesiątych. "...racją bytu polskiej literatury wydaje się nie nowatorstwo artystyczne, ale nowatorstwo myśli" - to z kolei cytat z szeroko omawianej podówczas książki Andrzeja W. Pawluczuka. W lekturze krytyków literatura stawała się przede wszystkim przestrzenią sporów światopoglądowych, bojów o wartości niekoniecznie niezbędne do powstania dzieł pretendujących do tego, by jako teksty artystyczne realizować również ideał celowości bez celu. Dobrym tego przykładem są obie książki Andrzeja Wernera Polskie, arcypolskie oraz Pasja i nuda