psychologiczna.<br>Filibert stara się jakby z góry zapobiec tym - niezdrożnym - praktykom.<br>Będąc zarówno modelem całości, jak przepisem lektury, prowadzi czytelnika na jedyną drogę, którą Gombrowicz uważa za właściwą.<br>Łatwiejszy do przeniknięcia niż całość powieści, zdaje się bowiem tolerować jedną tylko interpretację - lub żadnej.<br><br>X<br><br>Zarówno wtrącone opowiastki, jak - bardziej jeszcze - przedmowy do przygód obu Filipanów nie spotkały się z uznaniem krytyki. Nie dostrzegła ona w ogóle związku, który łączy je z przygodami Józia. A nie spostrzegłszy, przestała się nimi zajmować, uznając je milcząco za ozdobniki czy przerywniki właściwej narracji. Gombrowicz proponowałby je więc czytelnikowi dla odmiany i wytchnienia, jak to czynili