jawnie wysługujących się rządom zaborczym.<br>Toteż niewielu tylko przedstawicieli ziemiaństwa i burżuazji decydowało się na polityczną współpracę z zaborcą, do której nie zachęcał ich system Paskiewicza.<br>Natomiast niedawna klęska zniechęciła klasy posiadające do myśli o zbrojnym oporze - tym bardziej że nowe powstanie, jak głosili jego zwolennicy, musiałoby pociągnąć za sobą radykalne przemiany społeczne.<br>Niektórzy przedstawiciele tych klas, odrzucając drogę rewolucyjno-powstańczą, uznawali jednak potrzebę reform, które by wyprowadziły Polskę z gospodarczego i kulturalnego zacofania. Stopniowa likwidacja pańszczyzny, uprzemysłowienie <br>kraju, rozwój stowarzyszeń i różnych form samorządu - to były główne pragnienia obozu, który nazywał siebie liberalnym. Nie mógł on oczekiwać tych reform od