powszechna może również być irracjonalna. Mity, religie, utopie, ideologie, stereotypy, przesądy, zbiorowe resentymenty - wszystko to stoi w opozycji do potocznego pojęcia "racjonalizmu". Ale czy w ogóle istnieje jakiś "potoczny" model racjonalizmu? Już samo poddanie się utartym zwyczajowym wzorom nakłada ograniczenia na umysł ludzki; przyjęcie normy wyklucza swobodny rozwój myślenia i rozumowego dociekania prawdy. Gustaw Jahoda pisząc o przesądzie zauważa, że rodzi go <q>bezpodstawny lęk i strach przed czymś nieznanym, tajemniczym albo urojonym i że jest to zasada, skrupuł, zwyczaj itd. wypływający ze strachu lub niewiedzy</> (<tit>Psychologia przesądu</>). Co jednak począć z metodologiami nauk? W którym momencie stają się one pętami? Czy