są specjalną wierzchołkową strukturą. Spłaszczona na powierzchni łupku sprawia wrażenie pęcherza (pneumatoforu), ale w istocie był to trójbrzechwowy statecznik kolonii graptolitów pływającej niczym rybka. Śrubowe wygięcie wskazuje na to, że kolonie takie wirowały wokół osi.<br>Do czasu powstania cywilizacji ludzkiej nic równie doskonałego nie zostało ulepione przez jakikolwiek organizm. Najbardziej wyrafinowane konstrukcyjnie spośród dwurzędowych graptolitów (ryc. 2.11) miały bardzo cienkie ścianki rurek w postaci kolagenowych błonek rozpiętych na kratownicy. Niewątpliwie powstała tą drogą konstrukcja szkieletu kolonii była bardzo oszczędna, jeśli chodzi o zużycie kolagenu.<br>Nacisk selekcyjny na oszczędność musiał być silny, skoro drogą tą poszły niezależnie przynajmniej dwie obszerne gałęzie