sytuację, gdyż nawet badaczowi, który stara się postępować z badanymi uczciwie i nie maskować - przez podawanie fałszywych danych - prawdziwego celu badania, osoby badane nie wierzą, odbierając jego deklaracje co do prawdziwości podawanych danych jako perfidne kłamstwo. <br><br>Tak czy inaczej, osoby badane będą reagowały nie tylko na wprowadzone do układu badawczego zmienne niezależne, o których traktują hipotezy, ale także na różne wskaźniki celu badania, których dostarczają badanym: (a) osoba badacza (jej zachowanie się w trakcie badania, stosunek do badanych), (b) wypowiedzi osób towarzyszących badaczowi, (c) aparatura, sposób przeprowadzania pomiarów i rejestrowania wyników, (d) pomieszczenie, w którym przeprowadzane jest badanie, (e) sposób eksponowania bodźców