zwłaszcza zaś literatura, poezja, malarstwo i rzeźba, szamocą się między naukowością a irracjonalizmem, dokumentem socjologicznym a podświadomością, między faktem redukowanym do kategorii fizycznej a strumieniem świadomości.<br> Od schyłku ubiegłego stulecia najbardziej charakterystyczny element dla mieszczańskiego myślenia o sztuce zawarty został w haśle: &lt;q&gt;"sztuka dla sztuki"&lt;/&gt;. Brzmienie formuły się zmienia, odcień znaczeniowy ulega modyfikacji, ale podstawowy sens myślenia można sprowadzić do tego właśnie hasła. Obejmuje on nie tylko sztukę. Dotyczy także twórczości ujmowanej jako akt samotnej jednostki. Spróbujmy skomentować. Dzieło nie musi znaczyć, by działać, by być wartością, albowiem sztuka potrzebna jest mieszczaństwu dla jednego celu. Ma uzasadnić jego niepodważalną rolę społeczną