cynik

Wielki słownik ortograficzny

cynik -ikiem; -icy, -ików

Słownik języka polskiego

cynizm

1. «lekceważące odnoszenie się do ogólnie uznawanych autorytetów i zasad etycznych»

2. «zespół poglądów greckiej szkoły filozoficznej Antystenesa»

• cyniczny • cynicznie • cynik • cynicki

Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego

cynik

Porady językowe

cynik

11.10.2014

Szanowni Państwo,
w potocznych rozmowach spotkałem się z użyciem słowa cynik w nieco innym znaczeniu, niż podaje słownik. Czasem określa się nim osobę nie tyle lekceważącą uznane autorytety czy zasady etyczne, co sarkastycznie nastawioną do ludzi i wątpiącą w ich moralność, słowem: kogoś, kto uważa, że ludzie są raczej źli, niż dobrzy. Czy jest to nadużycie? A jeśli tak, to jak można lepiej wyrazić taką postawę?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik

obłuda i cynizm

1.09.2014

W poradzie obłuda i cynizm zauważył Pan, że „nie można być jednocześnie obłudnikiem i cynikiem, przynajmniej nie w tej samej sprawie”. Przeszukanie stron WWW pod kątem wyrażeń cyniczny i obłudny oraz obłudny i cyniczny pokazuje jednak, że obłuda i cynizm idą w parze dosyć często, przynajmniej w tekstach. Nawet w ISJP (s.v. obłudny) znalazł się przykład: „Była cyniczna i obłudna”, a w Wielkim SJP wśród typowych połączeń obłudy jest obłuda i cynizm. O czym to może świadczyć?

obłuda i cynizm

8.09.2011

Jakie relacje semantyczne występują między słowami obłuda i cynizm? Pytanie to zainteresowało mnie po lekturze artykułu prof. Henryka Markiewicza (http://www.przeglad-tygodnik.pl/pl/artykul/henryk-markiewicz-cynizm-rzeczpospolitej – por. ostatnie zdanie). Nigdy nie myślałem o tych słowach jako o antonimach, czy jest to jednak uzasadnione?

Więcej porad

Korpus języka polskiego

Autentyczne przykłady użycia w piśmie i mowie zgromadzone w Korpusie

... godziny,
że sto lat i w tym sensie.

Temistokles, stary cynik,
co go czasem męczył hyś,
uciekłby spod Salaminy,
gdyby wiedział...
... udać, czyni z człowieka debila, to kto jest tu mądry? Cynik? Niewesoła to konkluzja. Zrozumiałem też, że moje smutne losy nie...
... to oczywiście zgrai zawistnych kombinatorów.
Doszły mnie wieści, że ten cynik, profesor Ligenhorn, na podstawie swojej absurdalnej teorii o intoksykacji psychotycznej...

Więcej w Korpusie

Encyklopedia

Menedemos Cynik, Menédēmos, żył w III w. p.n.e.,

filozof gr. ze szkoły cyników (cynicy);

cynicy,

grecka starożytna szkoła filozoficzna, założona przez Anystenesa z Aten na przełomie V i IV w. p.n.e. i rozwijająca się w Grecji i Rzymie do IV w. n.e.;

Więcej w Encyklopedii