[134] 24. Pisownia wyrażeń typu dziko rosnący, lekko strawny, nowo otwarty

24. [134] Pisownia wyrażeń typu dziko rosnący, lekko strawny, nowo otwarty
Wyrażenia, w których pierwszy człon jest przysłówkiem, a drugi jest imiesłowem odmiennym lub przymiotnikiem określanym przez ten przysłówek, traktuje się jako zestawienia i pisze rozdzielnie, np.
cicho pisząca (maszyna), daleko idący (wniosek), dziko rosnący, jednakowo brzmiący, wolno stojący (dom);
biało nakrapiany, świeżo malowany, wysoko kwalifikowany, zdalnie kierowany;
blisko spokrewniony, ostro zakończony;
ogólnie przyjęty, ostro kuty;
nowo mianowany, nowo powstający, nowo przyjęty, ciężko strawny (ale także: ciężkostrawny), lekko strawny (ale także: lekkostrawny), łatwo zapalny, trudno czytelny;
czysto naukowy, czysto praktyczny, lśniąco biały, rdzennie polski, ściśle naukowy, średnio zamożny (ale także: średniozamożny), wiecznie młody.
UWAGA: Niektóre wyrażenia tego typu scaliły się i traktowane są jako wyrazy pisane łącznie. Oznacza to, że składniki tych połączeń nie wykazują już doraźnej cechy obiektu, do którego się odnoszą, lecz – niekiedy ze zmianą znaczenia – stanowią o jego trwałej właściwości, np.
dalekowidzący, krótkowidzący (o kimś z wadą wzroku),
jasnowidzący (= jasnowidz), ale: jasno widzący skutki swego postępowania,
klej szybkoschnący, ale: szybko schnąca tkanina,
niskosłodzony,
niskozmineralizowany,
płyta długogrająca (= longplay), ale: długo grająca orkiestra,
równouprawniony,
słabowidzący, słabosłyszący (= schorzenia), ale: kierowca słabo widzący drogę, uczeń słabo słyszący podpowiedź,
średnioroczny (= obliczony w skali roku), ale: średnio roczny pobyt za granicą (= trwający około jednego roku),
średniozmineralizowany,
wszystkowidzący (= bystry), ale: wszystko widzący (wokół siebie),
wszystkowiedzący (= mądry), ale: wszystko wiedzący (o czymś),
wysokosłodzony,
wysokozmineralizowany,
zestaw głośnomówiący, ale: głośno mówiący nauczyciel.
 
 
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego