przymusu, "pozytywna" natomiast to wolność, którą osiąga się przez poznanie<br>istoty rzeczy, zrozumienie zasad kierujących biegiem świata. Dla<br>chrześcijan tą wyzwalającą "istotą rzeczy" będzie prawda o Bogu<br>objawiona w Chrystusie, zgodnie z Janowymi słowami: "poznacie prawdę, a<br>prawda was wyzwoli", dla materialistów będzie to zrozumienie<br>determinizmu przyrodniczego, jak to w Anty-Dühringu ujął Engels:<br>"Wolność polega &lt;gap&gt; na - opartej na zrozumieniu konieczności<br>przyrodniczych - władzy naszej nad nami samymi i przyrodą zewnętrzną",<br>dla darwinistów będzie to uznanie, że zasadą wszechrzeczy jest dobór<br>naturalny, etc.<br> Otóż to, co należy skrytykować u liberałów, to nie koncepcja wolności<br>negatywnej, lecz dychotomiczny podział na wolność negatywną i