odwagę cywilną zapłacił życiem. Jeszcze bardziej wyrazistym przykładem jest odwaga Sokratesa, który poddał się wyrokowi śmierci, mogąc uciec z więzienia, ale poglądów swoich nie odwołał. Filozof ten w szczególny sposób cenił prawo jako więź spajającą obywateli i uważał, że bezwzględnie należy mu być posłusznym. Odwołując się do przykładów literackich, niewątpliwie Don Kichot jest symbolem człowieka żyjącego na swój własny sposób, często wbrew ogólnie akceptowanej obyczajowości.<br>We wszystkich epokach, począwszy od starożytności, obywatele ulegali pokusie konformizmu, dotyczy to również prawników. Problem staje się szczególnie skomplikowany, gdy zważy się, iż prawnik powinien być obywatelem wzorowo przestrzegającym litery prawa. Ale jednocześnie zarysowuje się następujący dylemat