na dworach królewskich średniowiecza, we włoskich republikach miejskich, w sejmach i sejmikach dawnej Rzeczypospolitej. Stronnictwami były koterie torysów i wigów, rywalizujące ze sobą o przewagę w Anglii w XVII i XVIII w., czy "kluby" z czasów Wielkiej Rewolucji Francuskiej, czy wreszcie frakcje we francuskiej Izbie Deputowanych okresu Restauracji czy Ludwika Filipa.<br>Stronnictwo polityczne - w dzisiejszym rozumieniu tego wyrazu - pojawia się dopiero w drugiej połowie XIX w. Używamy tu terminu stronnictwo, ma on bowiem znaczenie bardziej ogólne i zarazem bardziej luźne niż partia; z terminem partia zaś wiążemy nieodzowne dwa czynniki: ściśle i mocno określoną doktrynę partyjną oraz zdyscyplinowaną i sprawną partyjną