Peregrynacje pamięci prowadzą bohaterkę w stronę doświadczeń inicjacyjnych. Większość powieści zwróconych w przeszłość także jest przywołaniem dzieciństwa narratora, który ma zwykle wiele rysów wspólnych z autorem, jak np. Krótka historia pewnego żartu Stefana Chwina, Opowiadanie na czas przeprowadzki Pawła Huelle, Pan Bóg nie słyszy głuchych Aleksandra Jurewicza, W Ciemni Bogusławy Latawiec, Pawilon małych zwierząt Krystyny Kofty, Niech cię odleci mara Siemińskiego (powieść sfilmowana wiernie przez Andrzeja Barańskiego), Koń Pana Boga Wilhelma Dichtera, Tego lata w Zawrociu Hanny Kowalewskiej. Często centralnym doświadczeniem autorów było traumatyczne przeżycie wykorzenienia, np. wysiedlenia ze Wschodu w prozie Jurewicza. W autobiograficznej powieści Romana Grena Krajobraz z dzieckiem