zbiorowym wysiłkiem na 5 lat przed wybuchem wojny. Lecz 2-ga Rzeczpospolita była niepomiernie mniej historio-twórczym mocarstwem niż Polska przedrozbiorowa - i bez względu na to co byśmy zrobili a czego nie zrobili los nasz był zdeterminowany. Gdyby jutro na skutek zatargu amerykańsko-sowieckiego zaczęły spadać bomby na Warszawę i Leningrad - cóż za zarzuty można by postawić biednemu Rapackiemu?<br>Taylor rozdziera szaty, że mniej niż 50% poborowych w Polsce otrzymało wojskowe przeszkolenie. Sytuacja Polski i Europy o jeden włos nie uległaby zmianie, gdyby 100% naszych przedwojennych poborowych jako prymusi ukończyli kurs rekrucki.<br>Wychodzimy z wadliwych założeń. Nasza podmiotowość historyczna uległa redukcji