dwudziestowieczny" i "współczesny" mogą być używane zamiennie. Zawrotna kariera eseju w literaturze XX wieku rozpoczyna się bowiem znacznie później niż rewolucyjne przeobrażenia w poezji czy zasadnicze zmiany w zakresie warsztatu narracyjnego współczesnej powieści. Kierunek ewolucji postaram się zilustrować jednym tylko, ale jakże wymownym porównaniem osiągnięć dwóch noblistów.<br> Tomasz Mann, laureat Nagrody Nobla z 1929 roku, był wytrawnym eseistą.<br> Teksty poświęcone między innymi Schopenhauerowi, Goethemu, Dostojewskiemu i Tołstojowi zajmują w jego dorobku znaczące miejsce i są po dziś dzień czytane. Nie mamy jednak najmniejszych wątpliwości, że to nie one przyniosły Mannowi noblowskie laury. Szwedzcy akademicy pragnęli nagrodzić nie eseistę, lecz autora Buddenbrooków i