wszelkich badaniach porównawczych. Na proces postrzegania rzutują również wszelkie oddziaływania zewnętrzne. Jedne z nich, jak hałas, silny wiatr, upał lub skoki ciśnienia, stępiają wrażliwość, inne, jak muzyka, umiarkowany wysiłek fizyczny, a zwłaszcza ruch w tempie, do którego organizm ludzki jest dostosowany, lub też harmonijna zmienność postrzeganych obiektów podwyższają tę wrażliwość. Ogólnie biorąc, percepcja jest najintensywniejsza w warunkach zbliżonych do biologicznego optimum klimatyczno-środowiskowego. Wszelkie odchylenia od tego optimum powodują, niejako automatycznie, ograniczenie sprawności percepcyjnej, a w przypadkach skrajnych nieraz całkowicie ją zakłócają. Zmiany sposobu postrzegania mają również swe źródła w sferze społecznego uczestnictwa człowieka. Wśród zakłóceń uwarunkowanych społecznie można wyróżnić dwie