grę z własną przeszłością prowadzili starsi pisarze - Leopold Buczkowski, Tadeusz Konwicki, Andrzej Kuśniewicz, Włodzimierz Odojewski. Jednakże młodsi pisarze swobodniej kreują własną tradycję - w oparciu o nikłe ślady pamięci rodzinnej. Ich rodzinna okolica czy miasto stają się osobnym światem, np. Gdańsk w Weiserze Dawidku Pawła Huelle, Zamość w Zagładzie Piotra Szewca, Rodzinna okolica zostaje często wzbogacona o wymiar kosmiczny, np. kraina mitycznego Pradziadka w Białym kamieniu Anny Boleckiej. Do tej kategorii "mitycznej ojczyzny duszy" należy również Białostocczyzna Tadeusza Komendanta i "Borussia" Kazimierza Brakonieckiego.<br> Pisarze ci wybrali topos "podróży sentymentalnej" do krainy rodziców.<br> Zamiast literatury nostalgicznie zapatrzonej w przeszłość powstały książki raczej ponadczasowe